Toekomst verpleeghuiszorg

Tot 2040 groeit de behoefte aan verpleeg(huis)zorg van ongeveer 128.000 cliënten in 2017 naar ongeveer 261.000 in 2040. Bij een gelijkblijvend percentage cliënten dat intramuraal verblijft, verdubbelt ook de benodigde intramurale capaciteit van 119.000 plaatsen tot ongeveer 242.000 in 2040. 

Deze toenemende behoefte samen met de krapte op de arbeidsmarkt (in de zorg, maar ook daarbuiten) en spanning op de (woning)bouwmarkt, maakt dat Nederland voor de (middel)lange termijn voor een forse opdracht staat. Minister Hugo de Jonge: ‘Het ligt echter voor de hand dat met andere vormen van zorg en wonen tegemoet gekomen kan worden aan de behoefte van ouderen, dan alleen via de nu gebruikelijke verpleeghuislocaties.’

Trendontwikkelingen verpleeg(huis)zorg

TNO schetst in het rapport ‘Prognose capaciteitsontwikkeling verpleeghuiszorg’ van december 2019 een aantal trendontwikkelingen voor de toekomst van de verpleeg(huis)zorg:

• Technologie; technologie speelt een groeiende rol in de zorg aan kwetsbare ouderen. Maar, gaan die technologische ontwikkelingen ook effect hebben op de vraag naar en het gebruik van verpleeghuiszorg? Dat hangt af het vermogen van technici en softwareontwerpers zich te laten leiden door wat de gebruikers van die technologieën willen en nodig hebben. Of technologieën breed geaccepteerd worden door cliënten en zorgverleners. En of technologieën ingepast kunnen worden binnen bestaande werkprocessen of, omgekeerd, werkprocessen aan te passen om het potentieel van de technologie tot zijn recht te laten komen?
• Sociale netwerken; sociale verbondenheid en
  ervaren sociale steun zijn belangrijke co-determinanten van gezondheid en levenskwaliteit. De sociale omgeving is daarbij een eerstaangewezen bron waaruit geput wordt wanneer zich hulp- en zorgvragen voordoen, en die een rol speelt bij het voorkomen of in ieder geval uitstellen van verpleeghuisopname. Er zijn verschillende experimenten met nieuwe woonvormen en netwerken die het verlies aan traditionele sociale verbanden opvangen. In welke mate kunnen deze vernieuwende initiatieven worden opgeschaald? Dit hangt onder andere af van de kopieerbaarheid op een andere locatie, toepasbaarheid voor bredere groepen burgers, toepasbaarheid bij beperkte financiële draagkracht en inpasbaarheid binnen bestaande wet- en regelgeving .
• Zorg dichtbij; in het Nederlandse zorgsysteem opereren zorgverleners in verschillende sectoren opereerden tamelijk autonoom. Ziekenhuis, huisarts en langdurige zorginstelling verwezen weliswaar naar elkaar en deelden informatie, maar van
  verdergaande samenwerking tussen sectoren was niet of nauwelijks sprake. Zorg dichtbij betekent zorg in netwerken. Op dat punt bevinden we ons in Nederland in een transitiefase, waarbij experimenten en koploperinitiatieven te maken hebben met barrières op het gebied van cultuur, organisatie en financiering.

De Jonge: ‘Gelukkig is er reeds veel denkkracht aan het werk gezet om ook voor de langere termijn beleidsopties in beeld te brengen. Samen met de maatregelen die ik al voor de kortere termijn heb genomen, moet het ons lukken om de verpleeg(huis)zorg ook in de toekomst toegankelijk, betaalbaar, organiseerbaar en van goede kwaliteit te houden voor de mensen die daarop zijn aangewezen.’