ToekomstKompas
Laatst bijgewerkt op: 18-12-2025
Als we de ‘zorgkloof’ willen overbruggen is het nodig dat we anders kijken. Niet blijven redeneren vanuit het heden waardoor je tot meer van dezelfde oplossingen komt. Maar hoe doe je dat? Daar helpt het ToekomstKompas je bij. Het laat je door een lens van de toekomst naar het heden kijken. Zo kom je tot nieuwe manieren van kijken en nieuwe oplossingen.
De vraag naar zorg stijgt, terwijl het tekort aan verpleeghuiscapaciteit toeneemt en de arbeidsmarkt krapper wordt. Deze groeiende kloof wordt de zorgkloof genoemd.
Als het over hun toekomst gaat, willen organisaties vaak voortbouwen op wat ze al weten, doen en hebben. Met andere woorden, het bestaande oprekken om klaar te zijn voor de toekomst. Maar de situatie is nu zo nijpend wat betreft vergrijzing en personeelstekort, dat deze aanpak niet meer houdbaar is. Het moet radicaal anders. Met onze kennis van de toekomst bepalen we hoe het anders kan.
Vraagstukken in de zorg
Wat verstaan we straks onder goede zorg en ondersteuning? Welke trends en ontwikkelingen bepalen ons toekomstige speelveld? Wat zijn behoeften van toekomstige ouderen? Wat houdt verandering tegen en waar kunnen we versnellen? Het helpt om met een andere blik naar je vraagstukken te kijken. Zo vind je strategische opties die je eerder niet zag. Het ToekomstKompas laat zorgorganisaties door de lens van de toekomst kijken naar het hier en nu: wat is er nodig van de huidige organisatie om toekomstbestendig te worden? Door deze nieuwe manier van kijken ontstaan vaak nieuwe oplossingen.
Strategisch toekomstdenken
De aanpak ToekomstKompas hebben we als Waardigheid en trots voor de toekomst ontwikkeld vanuit het ‘strategisch toekomstdenken’. Uitgangspunt is het vraagstuk van je zorgorganisatie. Dat kan personeelskrapte zijn, of de toenemende zorgvraag, maar ook vraagstukken rondom informele zorg, technologie of kwaliteit. Het ToekomstKompas bestaat uit vier stappen. De aanpak is modulair, dat betekent dat je de verschillende stappen en werkvormen ook los van elkaar kunt gebruiken.
In de eerste stap ‘Belichten’ vergroot je de uitdagingen van je zorgorganisatie uit, zodat duidelijk is waar de opgaven liggen. Waar begint het te knellen als jullie zo doorgaan? Wat zijn de barrières voor verandering? Tijdens de tweede stap ‘Begrijpen’ krijg je in beeld wat er allemaal aan trends en ontwikkelingen op je zorgorganisatie afkomt de komende jaren. Bij de derde stap ‘Richten‘ gaat het over de aannames rond de knelpunten in de zorgorganisatie en hoe zij die kan omdraaien. Dat leidt vaak tot verrassend nieuwe toekomstperspectieven. ‘Tot slot kijk je tijdens de vierde stap ‘Inrichten’: als dit de richting is waar je organisatie naartoe wil bewegen, wat moet er dan gebeuren? Waar moet je actie op ondernemen? Zo kom je tot strategische opties.
Voor wie is het ToekomstKompas bedoeld?
Zorgorganisaties kunnen om meerdere redenen het ToekomstKompas inzetten. Sommige zorgorganisaties zoeken nog naar hun toekomstvisie en strategie en weten niet precies hoe zij hierachter kunnen komen. De meeste zorgorganisaties zijn dit stadium voorbij en willen al met een bepaald thema aan de slag gaan, bijvoorbeeld technologie of informele zorg. Ook dan kan het ToekomstKompas van waarde zijn, bijvoorbeeld om hun keuzes te toetsen. Zijn deze echt toekomstbestendig, gelet op alle ontwikkelingen in de zorg? Het kan ook zijn dat een zorgorganisatie alleen een relatief luchtige ‘reframesessie’ wil houden en nieuwe inzichten wil gebruiken om een beleidsplan te schrijven.
Wat levert het ToekomstKompas de organisaties op?
Het ToekomstKompas helpt organisaties om los te komen van de bestaande manier van denken en bestaande aannames. Het ToekomstKompas helpt ook om samen de dialoog aan te gaan met medewerkers en cliënten en samen een nieuw perspectief op de toekomst te ontwikkelen.
Aan de slag met het ToekomstKompas
Hoe gingen zorgorganisaties concreet aan het werk met het ToekomstKompas? Bekijk de video waarin AxionContinu vertelt hoe ze het ToekomstKompas gebruikten om de strategische koers te herijken en hoe zij alle lagen van de organisatie betrokken bij dit proces. Het leverde drie veranderthema’s op: informele zorg, langer thuis en complexe zorg. En lees hoe het Rosa Spier Huis zijn eigen kracht weer vond met het ToekomstKompas.
