Rosa Spier Huis klaar voor de toekomst dankzij maatwerkondersteuning
Gepubliceerd op: 06-11-2025
Na een serieuze crisis heeft het Rosa Spier Huis in 2025 zijn eigen kracht hervonden. Daarbij kreeg de zorgorganisatie maatwerkondersteuning van Waardigheid en trots voor de toekomst. De coaching en sessies met stakeholders hebben de basis enorm versterkt. ‘Het teamgevoel onder medewerkers is teruggekomen.’
Al sinds 1963 is het Rosa Spier Huis in Laren de plek waar kunstenaars en wetenschappers op leeftijd worden verzorgd én hun vak kunnen blijven uitoefenen. Het karakter van deze ‘woonwerkzorggemeenschap’ is de afgelopen jaren echter sterk veranderd. De reden: zes jaar geleden verhuisde de zorgorganisatie naar een nieuw, groter onderkomen.
Meer focus op zorg
Onderdeel van de nieuwe behuizing is een apart zorggebouw voor bewoners die intramurale zorg ontvangen. Het aantal bewoners verdubbelde en de focus in het huis kwam meer op zorg te liggen. Terwijl bij oprichting geen enkele bewoner een zorgindicatie had, geldt dat inmiddels voor nagenoeg de helft van de 150 bewoners.
Identiteit
De verhuizing in 2019 viel in coronatijd. Dat maakte het lastig om met alle bewoners een nieuwe gemeenschap te vormen. Het Rosa Spier Huis kwam in een identiteitscrisis terecht, waar het zichzelf vragen stelde als: waar staan wij eigenlijk voor? Zijn wij nog wel een woonwerkzorggemeenschap? Of moet de nadruk meer op ‘werk’ liggen door minder bewoners met een zorgindicatie toe te laten tot de gemeenschap? Tegelijk met deze zoektocht naar de eigen identiteit kampte het Rosa Spier Huis met een hoog ziekteverzuim en een hoge uitstroom van vaste medewerkers.
Maatwerkondersteuning
Om met de uitdagingen aan de slag te gaan, vroeg het Rosa Spier Huis maatwerkondersteuning aan bij het programma Waardigheid en trots voor de toekomst. In dit kosteloze traject van 1 tot 1,5 jaar bieden een of meerdere coaches ondersteuning bij het verandervraagstuk van de zorgorganisatie.
Bekijk de mogelijkheden voor maatwerkondersteuning van Waardigheid en trots voor de toekomst.
‘Het Rosa Spier Huis kwam bij ons met één belangrijke vraag: hoe maken we ons huis toekomstbestendig?’, zegt Jeroen Rommets, een van de coaches die het Rosa Spier Huis hebben ondersteund. Het verbeteren van de kwaliteit van zorg en welzijn had volgens hem de hoogste prioriteit. ‘Daarvoor moest vooral de basis op orde worden gebracht. Hoe ziet het primaire proces eruit? Hoe kan het Rosa Spier Huis zijn medewerkers beter inzetten? Hoe verbetert het de planning en roostering? Hoe zorgt het huis voor een veilige, prettige werkomgeving? Kortom, een heel brede opdracht.’
Met de medewerkers hebben we besproken welke belangrijke rol zij spelen in onze visie en waarden.
Nelke Manders, interim-directeur Rosa Spier Huis
Vanuit de toekomst kijken
Als onderdeel van de maatwerkondersteuning werden ook sessies met stakeholders georganiseerd. Het doel: het Rosa Spier Huis zijn eigen kracht laten hervinden. Dit gebeurde met het ToekomstKompas. Deze aanpak helpt (zorg)organisaties om in een aantal bijeenkomsten tot strategische en toekomstbestendige keuzes te komen.
De eerste sessie was bedoeld om te bepalen voor welke opgave het Rosa Spier Huis stond. Onder begeleiding van twee adviseurs van Waardigheid en trots voor de toekomst ging het Rosa Spier Huis in op vragen als: wat speelt er binnen de organisatie? Hoe ziet de toekomst van de zorg eruit? Wat is er nodig om de stap naar een toekomstbestendige organisatie te zetten?
Hechte gemeenschap
Een dwarsdoorsnede van de organisatie en de gemeenschap deed mee aan de sessie: zorgmedewerkers, managers, bestuur, raad van toezicht, cliëntenraad, huurdersvereniging en bewoners. Zij speelden eerst de werkvorm Polak Game en gingen daarna aan de slag met de IJsbergmethode. Enkele uitkomsten: de koers en de identiteit van het Rosa Spier Huis waren niet duidelijk meer en er moest meer geïnvesteerd worden in het creëren van een hechte gemeenschap.
De uitkomsten van de IJsbergmethode vormden de input voor de volgende sessies. Hierin gingen de deelnemers ‘reframen’: wat waren hun aannames rond de knelpunten van het Rosa Spier Huis en hoe konden zij die omdraaien om tot nieuwe oplossingen te komen? Een voorbeeld hiervan was de aanname: ‘je moet praktiserend kunstenaar zijn om hier te kunnen wonen’. Door deze aanname te reframen, kwamen de deelnemers tot een alternatief inzicht: ‘je hoort erbij in het Rosa Spier Huis, ook al kun je je kunst niet meer beoefenen’.
Werkvormen ToekomstKompas
Grote stappen
Door de intensieve coaching en de sessies met stakeholders heeft het Rosa Spier Huis grote stappen gezet, vertelt interim-directeur Nelke Manders. ‘We hebben onze basis enorm versterkt. Dat was ons nooit gelukt zonder de kennis, kunde en energie van Waardigheid en trots voor de toekomst.’
Resultaten van de maatwerkondersteuning
Dankzij de maatwerkondersteuning zijn werkoverleggen ingevoerd, functies beschreven en is er een verzuimbeleid ontwikkeld. Samen met de teams zijn het primaire proces en alle onderliggende protocollen beschreven. ‘Dit heeft gezorgd voor duidelijkheid en heeft medewerkers bovendien een gevoel van eigenaarschap gegeven’, vertelt Nelke. ‘Een ander, geweldig effect: het verzuim is sterk gedaald.’
Zorgzame kunst en kunstzinnige zorg als nieuwe koers
In de visie van het Rosa Spier Huis staat kwaliteit van bestaan centraal. Daarbij wordt het gedachtegoed van Positieve Gezondheid omarmd. Al decennia spelen kunstbeoefening en kunstbeleving hierin een bepalende rol. Met ‘kunstzinnige zorg’ en ‘zorgzame kunst’ wil de zorgorganisatie hier nu een nieuwe lading aan geven. Beide termen beschreef hoogleraar toegepaste theaterwetenschappen James Thompson in zijn boek ‘Care Aesthetics: for artful care and careful art’. Zijn visie in het kort: zorg is een vorm van kunst en kunst is een vorm van zorg. In samenwerking met de Leyden Academy on Vitality & Ageing en James Thompson zelf wil het Rosa Spier Huis de komende jaren gaan werken volgens de ideeën van de hoogleraar.
Nieuwe koers
Missie, visie, waarden, strategie en beleid zijn door het Rosa Spier Huis op papier gezet. De sessies met stakeholders hebben hier volgens Nelke draagvlak voor gecreëerd. ‘Door samen uit te zoomen en stil te staan bij de vraag waar we voor staan, konden we tot een nieuwe koers komen’, zegt ze. ‘We weten nu weer waar het Rosa Spier Huis voor staat én voor gaat. Door iedereen erbij te betrekken is een gevoel van “we doen het samen” ontstaan. Met de medewerkers hebben we bijvoorbeeld besproken wat onze visie en waarden zijn en welke belangrijke rol zij hierin spelen. Daardoor is ook het teamgevoel onder medewerkers teruggekomen.’
Bijdragen aan de gemeenschap
Bewoners met en zonder zorgindicatie vormen weer meer een gemeenschap. ‘Bewoners doen dingen voor andere bewoners’, licht Nelke toe. ‘Ze beoefenen samen kunst, lezen elkaar voor en helpen bij de dagbeleving en activiteiten in huis. We waarderen de bijdragen die bewoners leveren aan de gemeenschap en faciliteren deze ook. Verder hebben we rituelen ontwikkeld voor het welkom heten en afscheid nemen van bewoners. Ook die zijn bedoeld om de gemeenschap te versterken.’