Acties aanpak wachtlijsten verpleeghuiszorg

‘De groei van de zorgvraag overtreft de groei van het aanbod en de wachtlijsten voor verpleeghuiszorg zijn het afgelopen jaar toegenomen’, zo constateert minister Hugo de Jonge in zijn brief aan de Tweede Kamer over de korte termijn aanpak van de wachtlijsten in de verpleeghuiszorg. Deze aanpak betreft allereerst het beschikbaar stellen van extra financiële middelen: voor 2019  wordt € 250 miljoen extra beschikbaar gesteld, waarvan 190 miljoen structureel en € 60 miljoen incidenteel. ‘Voldoende ruimte in het systeem zorgt ervoor dat zorgkantoren en zorgaanbieders het vertrouwen voelen de benodigde zorg te blijven leveren en bekostigen’, aldus minister De Jonge. 

De Jonge beschrijft allereerst de mogelijke oorzaken van het ontstaan van wachtlijsten in de verpleeghuiszorg. Enerzijds door een toename in de vraag naar verpleeghuiszorg en anderzijds door het achterblijven van het aanbod bij deze vraag.

Toename vraag verpleeghuiszorg

Een toename in de vraag naar Wlz-zorg kan volgens De Jonge worden beïnvloed door:

• wat thuis nog mogelijk is met mantelzorg, ondersteuning op grond van de Wmo en wijkverpleging;
• de gemiddelde verblijfsduur binnen een instelling en binnen de Wlz;
• de (positieve) ontwikkelingen in de verpleeghuiszorg als gevolg van het implementeren van het kwaliteitskader;
• aanpassing van werkprocessen bij het CIZ waardoor mensen sneller een indicatie kunnen krijgen wat een (tijdelijk) grotere instroom van cliënten in de Wlz tot gevolg kan hebben;
• onderliggend kunnen ook maatschappelijke tendensen een bijdrage leveren aan de groeiende wachtlijsten, bijvoorbeeld de lage werkloosheid waardoor het mantelzorgpotentieel kleiner is of de voorkeur van mensen om zorg vanuit Zvw/Wmo of vanuit de Wlz te ontvangen.

Achterblijven aanbod verpleeghuiszorg

Tegelijkertijd zijn er meerdere oorzaken te benoemen voor het achterblijven van de groei van het aanbod van verpleeghuiszorg:

• onzekerheid over de vergoeding van de geleverde zorg (onzekerheid over de beschikbaarheid van voldoende financiële middelen);
• een tekort aan personeel om zorg te kunnen verlenen;
• een tekort aan fysieke plaatsen (vastgoed) waar zorg kan worden verleend. Daarbij kan het gaan om reguliere intramurale capaciteit en alternatieven op basis van het “scheiden van wonen en zorg” via vpt, mpt en pgb.

Korte termijn aanpak wachtlijsten verpleeghuiszorg

Voortbordurend op deze analyse beschrijft De Jonge een aantal punten uit zijn korte termijn aanpak:

• Extra financiële middelen 
  Voor 2019 is € 250 miljoen extra beschikbaar gesteld, waarvan 190 miljoen structureel en € 60 miljoen incidenteel. Voor 2020 is van de gereserveerde herverdelingsmiddelen à € 200 miljoen bij aanvang al direct € 130 miljoen beschikbaar gesteld om onzekerheid over het budget 2020 te beperken. De minister heeft de zorgkantoren met klem verzocht om dit extra budget te gebruiken om de wachtlijsten aan te pakken.
• Financiële zekerheid
  Met de NZa en de zorgkantoren wordt gekeken hoe de totstandkoming van het financiële kader voor de Wlz en de manier waarop het budget via zorgkantoren aan aanbieders beschikbaar wordt gesteld, moet worden aangepast om meer financiële zekerheid te bieden. Voldoende zekerheid is nodig om meer ouderen in zorg te nemen, strategisch personeelsbeleid te voeren en/of noodzakelijke uitbreidingsinvesteringen te doen.
• Inzicht wachtlijsten
  Wachtlijsten voor verpleeghuiszorg zijn ingedeeld in ‘actief wachtenden’ waarvoor zorgkantoren actief op zoek gaan naar een geschikte plek en ‘niet-actief wachtenden’, dit zijn mensen die hebben aangegeven geen behoefte te hebben aan actieve bemiddeling. Minister De Jonge heeft de zorgkantoren gevraagd om een scherper beeld te krijgen van de groep niet-actief wachtenden en wat hun beweegredenen zijn. Dit moet zowel een regionaal als landelijk beeld geven van de aard en omvang van het wachtlijstvraagstuk.
• Aanpak personeelstekort
  De inspanningen gericht op werving, opleiding en behoud van personeel voor de zorg worden voortgezet.
• Stimuleren van de leveringsvormen vpt en mpt
  Met de zorgkantoren wordt gekeken hoe er meer bekendheid kan worden gegeven aan de leveringsvormen volledig pakket thuis (vpt) en modulair pakket thuis (mpt).

Meer weten

• Download de kamerbrief over de korte termijn aanpak van de wachtlijsten in de verpleeghuiszorg
• Lees ook het rapport  ‘van thuis naar het verpleeghuis’: 8 knelpunten én oplossingsrichtingen