VPT en MPT - overeenkomsten, verschillen en kantelpunt

Voor zorgorganisaties betekent de keuze voor VPT en MPT altijd samen met de cliënt en zijn naasten zorgvuldig afwegen welk aanbod het beste past bij de behoefte van de cliënt. Die persoonlijke behoefte vraagt om maatwerk. Dit sluit aan op wat de cliënt, zijn naasten en zijn sociaal netwerk zelf kunnen en willen doen. Kunnen de cliënt en zijn naasten de regie voeren over het aanbod van zorg en ondersteuning? Ook dat speelt een belangrijke rol. 

Wat zijn de overeenkomsten tussen VPT en MPT? 

Het VPT (volledig pakket thuis) en het MPT (modulair pakket thuis) zijn leveringsvormen die je als zorgorganisatie kunt bieden aan cliënten met een Wlz-indicatie: 

• die dagelijks behoefte hebben aan zorg 
• die (nog) geen opnamewens hebben
• die een opnamewens hebben, als overbruggingszorg
• aan wie zorg thuis doelmatig en verantwoord geleverd kan worden 

​‘Thuis’ kan gaan om cliënten die in hun eigen huur- of koophuis zelfstandig wonen, en ook om woonvormen waar cliënten bij elkaar wonen (geclusterd of gespikkeld). Ook in deze woonvormen zijn wonen en zorg gescheiden. Dat betekent dat cliënt zelf betaalt voor de wooncomponent en dat de zorgcomponent gefinancierd wordt uit de Wlz. Dat is zowel bij VPT als MPT het geval.

Wat zijn de verschillen tussen VPT en MPT?

MPT of VPT: wat is het kantelpunt? 

De keuze voor MPT of VPT heeft met verschillende aspecten te maken. Het kantelpunt is altijd een overweging waar meerdere mensen bij betrokken zijn. In de eerste plaats de cliënt en zijn naasten, en bijvoorbeeld ook de wijkverpleegkundige of de casemanager dementie. 

Dit zijn enkele afwegingen die organisaties daarbij maken: 

• De wens en het vermogen van de cliënt en zijn naasten om regie te houden. Als zij daar goed toe in staat zijn, dan kan MPT passend zijn. Als de regiefunctie vermindert van cliënt en naasten, de naasten overbelast dreigen te raken en de cliënt een ander type zorg nodig heeft dan voorheen het geval was, dan past VPT vaak beter.  
• Hebben de cliënt en zijn naasten de voorkeur voor specifieke hulpverleners die niet gecontracteerd zijn bij het zorgkantoor? Dan kan MPT beter passen. Dit komt bijvoorbeeld voor bij cliënten die al zorg of ondersteuning ontvingen binnen de Zvw of Wmo. Hoewel deze hulpverleners ook bij VPT wel in onderaanneming betrokken kunnen blijven, kiezen sommige zorgorganisaties in zo'n geval voor MPT en niet voor VPT.  
• Als er zo veel zorg- en hulpverleners betrokken zijn bij een cliënt dat daarmee continuïteit en samenhang van het aanbod in de knel komt, dan past VPT vaak beter. 
• Het aantal modules of de combinatie van modules kunnen ook doorslaggevend zijn bij het kantelpunt. De combinatie begeleiding, persoonlijke verzorging én maaltijden speelt voor sommige organisaties een belangrijke rol die tot keuze voor VPT kan leiden. Datzelfde geldt voor cliënten die veel begeleiding nodig hebben. 

Knelpunten en de keuze tussen VPT en MPT  

Het onderscheid tussen VPT en MPT is in de praktijk niet altijd zo eenduidig voor cliënt en zorgverlener. Dit zijn enkele knelpunten uit de praktijk en onder het volgende kopje mogelijke oplossingsrichtingen: 

• De leveringsvorm die de zorgorganisatie aanbiedt bepaalt de keuze voor VPT of MPT. De cliënt heeft dan zelf weinig te kiezen.  
• MPT is bij sommige organisaties nog geen volwaardig Wlz product en lijkt veel op wijkzorg zoals het wordt geboden in de Zvw. De insteek is dan vooral medisch. MPT is in die gevallen geen goed alternatief voor VPT.  
• De overgang van Wmo of Zvw naar een VPT en ook de overgang van een MPT naar een VPT kan voor zowel cliënt als zorgverlener ingrijpend zijn. Soms krijgen de client en zijn naasten te maken met een geheel nieuw team van zorgverleners.  
• VPT vraagt een hogere eigen bijdrage van de cliënt dan MPT. Dit is voor zorgverleners vaak een lastig onderwerp van gesprek. MPT is financieel meestal aantrekkelijker voor de cliënt. Maar door het maaltijdenonderdeel kan VPT voordeliger zijn tot een bepaald inkomen.  
• De financiering bij MPT en VPT is niet hetzelfde. Bij een MPT ontvangt de organisatie financiering voor ingezette modules, en alleen voor directe cliëntgebonden zorg. Bij VPT ontvangt de organisatie een integraal budget per cliënt. Daarmee hebben organisaties bij VPT wat meer financiële ruimte. Dat kan ook een financieel voordeel voor de zorgorganisatie opleveren. In de praktijk wordt ervan uitgegaan dat dat zich ‘uitmiddelt’: voor de ene cliënt wordt niet het hele budget gebruikt, voor de andere client wel, of is juist meer nodig. Toch kunnen van dit mechanisme onwenselijke prikkels uitgaan, die leiden tot hogere kosten.  
• Het inkoopbeleid van de zorgkantoren heeft invloed op het gedrag en het aanbod van zorgorganisaties. Bij het wijzigen van het inkoopbeleid, bijvoorbeeld richting MPT als voorliggende leveringsvorm aan VPT, treden er verschuivingen in het aanbod op.  

Oplossingsrichtingen 

Laat om te beginnen visie het vertrekpunt zijn van de zorg en ondersteuning. En organiseer Wlz-zorg thuis vanuit de waarden uit die visie. MPT en VPT kunnen dan meer in samenhang worden georganiseerd, zonder dat het in de praktijk aparte systemen zijn. Het realiseren van soepele overgangen is belangrijk, zowel van Zvw naar Wlz als van MPT naar VPT. 

• In overgangsfasen (tussen Zvw en Wlz, of tussen MPT en VPT) werken veel organisaties met een overbruggingsperiode zodat iedereen aan de nieuwe situatie kan wennen.  
• Vaak zoeken organisaties oplossingen in teamsamenstelling voor meer continuïteit tussen MPT en VPT. Denk hierbij aan het inrichten van integrale teams voor VPT en MPT. Of aan op maat samenstellen en inrichten van teams naar specifieke behoeften van cliënten, zoals ouderenbegeleiding of huishoudelijke hulp.  
• Bespreek met het zorgkantoor of de financiering zo geregeld kan worden, dat de cliënt en ook de zorgverlener er zo weinig mogelijk last van hebben.  
• Het stimuleren van preventie, van samen- en zelfredzaamheid en van de inzet van zorgtechnologie in de thuissituatie helpt om de juiste focus te houden.