Evidence Based Practice (EBP)
Gepubliceerd op: 14-03-2023
Laatst bijgewerkt op: 26-06-2025
Evidence Based Practice (EBP) is een werkwijze die zorgmedewerkers helpt om de zorg en ondersteuning af te stemmen op de cliënt en de beste informatie die op dat moment beschikbaar is. Op deze pagina lees je wat EBP is, wat je ermee kan en hoe je het toepast.
Waarom Evidence Based Practice?
Handelen volgens Evidence Based Practice (EBP) verbetert en verhoogt de kwaliteit en veiligheid van zorg doordat zorg en ondersteuning verleend worden volgens de laatste wetenschappelijke inzichten. Hierbij wordt rekening gehouden met de wens van de cliënt en de expertise van de medewerkers.
Voorbeeld uit de praktijk
Wat is de beste zorg voor mevrouw De Vries? Je weet van de familie dat ze het altijd belangrijk vond om er goed verzorgd uit te zien, maar ze laat duidelijk weten dat ze niet door jou wil worden geborsteld. Laat je het maar zitten? Vraag je aan je collega hoe die het zou aanpakken?
De methode EBP helpt je om in dit soort situaties keuzes te maken de beste persoonlijke zorg te bieden.
Werken aan kwaliteitsverbetering
Je vakgebied is voortdurend in ontwikkeling. Daarom is het belangrijk je steeds opnieuw af te vragen hoe je de best mogelijke zorg verleent. Wat de afgelopen 5 jaar goed werkte, is vandaag misschien niet meer de beste aanpak. EBP helpt je om cyclisch aan kwaliteitsverbetering te werken. Niet meer 'ik doe dit al jaren zo', maar steeds kritisch kijken of de manier van werken in die situatie de optimale is.
EBP stimuleert je om kritische vragen te stellen en hiermee aan de slag te gaan. Teams krijgen zo meer invloed op het werk. Ze voelen zich verantwoordelijk en eigenaar van wat ze doen. Ook draagt het bij aan professionele trots en werkplezier.
Wat is EBP?
EBP is een werkwijze die je als zorgmedewerker in staat stelt om de zorg en ondersteuning af te stemmen op de cliënt en de beste informatie die op dat moment beschikbaar is.
Bij EBP geef je zorg waarbij je uitgaat van een combinatie van 4 verschillende vormen van kennis:
- De voorkeuren, wensen en verwachtingen van de cliënt. Je komt samen tot beslissingen. Als de cliënt niet kan meebeslissen, bijvoorbeeld door geheugenproblemen, dan beslis je met de naasten van de cliënt en handel je zoals de cliënt zou wensen.
- Je eigen kennis die je hebt opgedaan en je vaardigheden die je hebt ontwikkeld. Denk daarbij aan: opleidingen, ervaringen, congressen, bijscholingen, collega’s en collega’s met een andere functie dan jij.
- Resultaten uit wetenschappelijk onderzoek. Denk daarbij aan richtlijnen en protocollen die gelden in Nederland. Of de Vilans-protocollen of overzichten van resultaten uit onderzoek.
- Kennis die in je eigen omgeving aanwezig is om persoonsgerichte zorg en ondersteuning te geven. Denk aan afspraken, richtlijnen en protocollen uit je organisatie.
Professionele ontwikkeling door EBP
De EBP-werkwijze verbetert de zorg en ondersteuning die cliënten en bewoners krijgen op verschillende manieren. Professionals organiseren met EBP samen de zorg en ondersteuning rondom de bewoner of cliënt. Door de samenwerking kijk je ook buiten de kaders van je eigen vakgebied naar een oplossing voor je vraagstuk. Dat betekent ook dat je je als professional verder ontwikkelt, waarmee je in de toekomst meer kennis kan inzetten.
Het werken met EBP stimuleert een leven lang leren, een onderzoekende houding en kritisch en creatief denken. Dit geldt voor alle zorgmedewerkers, zonder onderscheid wie welke functie heeft of op welk niveau iemand werkt.
Samen verantwoordelijk
Vaak worden er in organisaties grote trajecten opgezet om veranderingen door te voeren, maar dat is helemaal niet nodig. Jeltje Giesen, onderzoeker bij Vilans: 'Kijk vooral wie binnen het team het leuk vindt om in de literatuur te duiken of om het team mee te nemen in nieuwe inzichten die er zijn rond specifieke interventies. Je bent als team verantwoordelijk voor de kwaliteit van de zorg. De kwaliteitsverpleegkundige of andere trekker moet de rest van het team wel bij de veranderingen betrekken en ook hun input of signalen meenemen. Sta bijvoorbeeld ieder werkoverleg standaard even stil bij wat er anders of beter kan.'
Ervaringen met EBP
Wie kan je beter vertellen over EBP dan de professionals die er al mee werken? In het online handboek EBP voor zorgteams in verpleeghuizen vind je video's over EBP in de praktijk. Thema’s die aan bod komen zijn onder andere de implementatie van EBP, EBP en cultuurverandering, wat levert EBP op en de EBP-coach.
Niveau zorgproces
Dit proces gaat over het medewerker- en team-niveau en is toegespitst op de hele PDCA-cyclus.
Wat is de relatie tussen EBP en passende zorg?
Bij EBP geven zorgverleners zorg en ondersteuning op basis van het beste bewijs. Daarmee draagt EBP ook bij aan 'passende zorg'. Passende zorg is een manier van samenwerken die ervoor zorgt dat iedereen ook in de toekomst goede zorg krijgt. Dat is zorg die werkt, in het leven van de cliënt is georganiseerd en waarover de cliënt en zorgverlener samen beslissen. Het gaat om een andere manier van denken over zorg en ondersteuning. Minder aandacht enkel op ziekte en behandeling en meer inzet op kwaliteit van leven en wat iemand wél kan.
Practice Based Practice
Vind je voor een vraag naar zorg en ondersteuning geen wetenschappelijke kennis? Dan maak je gebruik van de ervaringen uit de praktijk. Dat noemen we Practice Based Practice (PBP). PBP gaat om de ervaringen die jij als zorgverlener hebt, de ervaringen van je collega’s en de ervaringen van cliënten en familie. Vanuit al deze ervaringen ga je in gesprek met de cliënt en diens familie. Je beslist vervolgens samen over wat de beste zorg en ondersteuning is.
Online handboek EBP
Vilans ontwikkelde samen met de HAN het online handboek EBP. Naast Vilans-onderzoekers en docenten van de HAN hielpen verzorgenden, verpleegkundigen, opleiders en managers mee aan het samenstellen van het handboek. Het is een informatiebron vol tips en tools. Gebruiksklaar voor de praktijk. Het geeft onder andere antwoord op vragen als:
- Hoe bepaal je of een onderwerp geschikt is voor EBP?
- Hoe weet ik wat de belemmerende factoren zijn?
- Hoe zorg ik ervoor dat mijn team meedoet?
- Hoe weet ik of ik mijn doel heb bereikt?
Aan de slag met EBP
Met de poster Evidence Based Practice stel je in 7 stappen als team een plan op om de kwaliteit van zorg te verbeteren op basis van EBP. De 7 stappen zijn:
- Bewust worden
- Verbeterpunten verzamelen
- Verbeterpunt kiezen
- Aan de slag
- Borgen in de dagelijkse praktijk
- Inzichten verbeterproces
- Vieren van succes
Meer weten
- Bekijk het online handboek EBP op de website van de HAN.
- Bekijk de poster Evidence Based Practice op de website van het Radboudumc.
- Lees meer over methodisch werken in de verpleeghuiszorg.
- Lees meer over werken aan kwaliteit en veiligheid van zorg.
Inspiratiebox methodisch werken
Dit voorbeeld is onderdeel van de inspiratiebox methodisch werken. In deze inspiratiebox vind je voorbeelden en instrumenten die helpen cyclisch en systematisch te werken volgens de Plan, Do, Check en Act-cyclus (PDCA). We laten zien hoe andere zorgaanbieders van verpleeghuiszorg methodisch werken op verschillende niveaus en dit in verschillende processen doorgevoerd hebben. Alle voorbeelden zijn beschreven volgens een vast format.
Neem de voorbeelden uit de inspiratiebox niet zomaar over, maar maak ze op maat voor je eigen werksetting. Blijf kritisch en zoek gericht naar: welk probleem speelt bij ons en waar wil ik antwoord op hebben?
Bekijk ook de andere voorbeelden uit de inspiratiebox methodisch werken.