Vivantes past methodiek persoonsgerichte zorg toe: ‘Verrijking voor locatie’

Tijdens het middagsymposium van Waardigheid en trots op locatie bij de MeanderGroep Zuid-Limburg in Landgraaf vertelden Jeanny Engels, coach en medewerker van Vilans, Olga Pijnacker Hordijk, locatie manager en Ellen Spijkerman, directeur Zorg en Innovatie over het toepassen van de methodiek persoonsgerichte zorg (PGZ) bij Vivantes. Waarom en hoe pakten zij dat aan?

Vivantes heeft de afgelopen 18 maanden gewerkt aan het verlenen van meer persoonsgerichte zorg aan de hand van de ontwikkelde methodiek van Vilans. Waarom deze aanpak? Om:

een omslag in denken en handelen te bewerkstelligen;
het kennisniveau medewerkers te verhogen;
te voldoen aan het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg;
iedereen in beweging te krijgen;
het werk van medewerkers te verrijken.

Zo’n traject is een verrijking voor de locatie. Omdat je het samen doet. Er ontstaat saamhorigheid. Super om mee te maken. Je hebt samen mooie ervaringen meegemaakt, inzichten opgedaan, kansen gecreëerd en mooie oplossingen bedacht, vooral voor de bewoner.

Ellen Spijkerman

Aanpak persoonsgerichte zorg

Per kwartaal gingen drie locaties aan de slag. Per locatie werd één veranderteam (locatiemanager, één of twee verpleegkundigen ouderenzorg en eventueel een dagbestedingscoach) en één grote groep (vertegenwoordiging van alle medewerkers, vrijwilligers, cliëntenraad) samengesteld.
Tijdens de hele periode had Jeanny maandelijks contact met het veranderteam op locatie. En iedere drie maanden contact met de drie veranderteams gezamenlijk, zodat zij ervaringen en inzichten onderling konden uitwisselen.
De veranderteams formuleerden een vraag over persoonsgerichte zorg, die ze met de grote groep samen wilden beantwoorden, zoals: hoe kunnen we erachter komen wat bewoners willen en hoe gaan we dat realiseren?
In werkgroepjes gingen de medewerkers uit de grote groep op zoek naar de antwoorden. Deze werden samen gedeeld. Ook gingen ze de opbrengsten van de werkgroepjes samen prioriteren (wat moet echt in het plan, wat kan later) en ingrediënten voor een plan van aanpak op locatie vaststellen.
Het veranderteam schreef vervolgens het persoonsgerichte plan voor de locatie met diverse thema’s. Bijvoorbeeld ‘wensen ophalen bij bewoner’ en ‘samenwerken’. Dit werd gedeeld met de groep. Daar ging vervolgens iedereen mee aan de slag.
Daarnaast zijn aanvullende workshops gevolgd:
- Gesprekstools en gespreksvaardigheden
- Feedback geven en ontvangen
- Samenwerken met familie van bewoners met dementie

Knelpunten

Veel oudere werknemers vinden het lastig om van routines af te wijken en regie over te laten aan bewoner.
Verlenen van persoonsgerichte zorg vraagt om een bepaald kennisniveau en bepaalde vaardigheden. Sommige verpleeghuizen hebben veel medewerkers op niveau 1 en 2. Bij verandering heb je kennis nodig over methodisch werken. Daar weten verzorgenden IG vaak wat meer van af. Instroom van medewerkers met dit soort deskundigheidsniveau is meestal aan te raden.

Fijn dat we het traject met Ellen erbij hebben doorlopen. Zij kon de vragen vanuit een ander perspectief beantwoorden, dat was verrijkend. Daarnaast heeft Jeanny als coach kritisch gemonitord en waar nodig bijgestuurd.

Olga Pijnacker Hordijk

Ervaring invoering methodiek op locatie Bloemenhof

Olga is locatiemanager van Bloemenhof. Zij heeft persoonsgerichte zorg een boost gegeven op deze locatie. De aanleiding was het rapport van de IGJ dat aangaf dat PGZ een aandachtspunt was. ‘Dat vond ik best lastig om aan te pakken. Dit traject heeft me daarbij heel erg ondersteund. ’

Het ontbijt voor de bewoners werd voorheen bijvoorbeeld beleefd geserveerd, rechtstreeks vanuit het aanrecht. ‘Wij bepaalden de hoeveelheid brood en het beleg. Na het traject pakken we het heel anders aan. We dekken de tafels met placemats. Vragen wat de bewoners willen eten en hoe laat. Sommige bewoners willen liever uitslapen. Of ontbijten in pyjama. De uitvoering van de zorg heeft een heel ander karakter gekregen. Persoonsgerichte zorg is gegroeid. De inspectie is langs geweest en heeft dat ook daadwerkelijk geconstateerd. Vaak is bij Bloemenhof PGZ het gesprek van de dag. De medewerkers evalueren aan het einde van de dag wat de bewoners vonden van bijvoorbeeld de Paasviering. ‘Voorheen hadden we een speciale dagbestedingscoach, nu vragen we zelf aan de bewoner wat deze wil’, aldus Olga. Daarnaast werken de medewerkers meer multidisciplinair. ‘De PGZ is verre van perfect, maar we zijn wel goed op weg. Het veranderteam blijft ook bestaan en heeft zichzelf ontwikkeld van aangestuurd worden tot zelfondernemend.’

Tips methodiek persoonsgerichte zorg

Deel in jouw team gerust de bloopers met elkaar. Waar ging het mis en waar gaat het goed? Daar leer je van.
Laat je niet afleiden door nee-roepers. Zoek de energie.
Leer de bewoners eerst hoe ze eigen regie moeten pakken over hun leven, zodat ze dat daarna zelf kunnen.
‘Luister vooral en praat minder’, is het advies. Ga uit van de mogelijkheden van de mensen en niet van de gebreken. En verleen dan pas zorg.
Vraag wat een bewoner wil. In plaats van dat je de deur automatisch open of dicht doet, vraag je wat de bewoner zelf prettig vindt. Als mensen voelen dat je naar ze luistert, dan komen ze de volgende keer makkelijker met hun wensen. Willen ze vandaag liever geen therapie? Neem dat dan serieus. Zo stellen ze zich meer open voor contact.
Zorg dat de directeur ook enthousiast is en meedoet. Ellen: ‘Als directeur ben je wel wat bevoorrecht. Mensen doen sneller mee, als jij iets oppert. Het helpt dus om medewerkers vanuit mijn rol aan te sporen deel te nemen aan zo’n traject. Als directeur krijg je zo de kans om naar de ideeën van mensen op de werkvloer te luisteren. Daarnaast hoor je ook direct wat er speelt. Door de medewerkers aandacht te geven, voorkom je onnodige afstand.’

Meer weten

Lees meer over persoonsgerichte zorg