Dagstructuur-ondersteuning

Wat is dagstructuur-ondersteuning?

Hulpmiddelen ter ondersteuning van de dagstructuur herinneren cliënten aan dagelijkse handelingen en afspraken. Dit kan bijvoorbeeld nuttig zijn bij een persoon met dementie die slechter is gaan eten. Ook helpt het hen bij de verdere dagplanning.

Er zijn op dit moment twee technologieën in gebruik: een beeldscherm en een sociale robot.

Beeldscherm

Op het beeldscherm verschijnen herinneringen in de vorm van teksten en symbolen. Een geluid kan eventueel de aandacht trekken. Door het op een tafeltje of kast te zetten, lijkt het een fotolijstje of kalender.
Sommige beeldschermen laten alleen icoontjes en tekst zien. Ze stralen geen licht uit en geven geen geluidssignalen. Cliënten kunnen dit prettiger vinden.
Opdrachten die nog niet zijn uitgevoerd, blijven te zien op het scherm. Zo kan de cliënt de opdrachten teruglezen: handig als de cliënt ergens anders in huis is als de robot een opdracht geeft.

Sociale robot

Deze kleine robot met menselijke trekken spreekt opdrachten en herinneringen uit, maar kan ook complimenten geven of muziek afspelen. Net als het beeldscherm kan de sociale robot op een tafeltje gezet worden.
Door de menselijke trekken kan er een relatie ontstaan tussen de cliënt en de robot. Dit kan ervoor zorgen dat de cliënt de opdracht eerder uitvoert, maar dit hangt van de cliënt. Het is met name geschikt voor mensen met dementie die aanmoediging nodig hebben bij activiteiten die ze meteen moeten uitvoeren.

Doelgroep

Zorgtechnologieën voor ondersteuning in de dagstructuur zijn geschikt voor cliënten met:

een cognitieve beperking door dementie of niet-aangeboren hersenletsel
een psychische aandoening zoals depressie of autismespectrumstoornis
het syndroom van Korsakov
het syndroom van Huntington
bij intramurale cliënten die claimend gedrag vertonen

Gebruik en gebruiksgemak

Over het algemeen zorgt de mantelzorger voor het programmeren van de herinneringen of andere berichten. Dit kan via een familieportaal waar de mantelzorger vaak al bekend mee is. Door de zorgafspraken in de digitale agenda te zetten, kunnen ze worden uitgesproken of getoond.

Waardebepaling

De inzet van ondersteuning van dagstructuur ervaren zowel de cliënt, zorgmedewerker als de mantelzorger als gebruiksvriendelijk.

In 2019 heeft Vilans samen met 5 zorgorganisaties een verkenning voor een maatschappelijke businesscase gedaan voor dagstructuurrobots. Daaruit blijkt dat zorgprofessionals positief zijn: cliënten kunnen vaak langer zelfstandig algemeen dagelijkse verrichtingen zelf blijven doen. Daardoor hebben zij minder hulp nodig van een professional. Ook kan een dagstructuurrobot mogelijk bijdragen aan minder zorg (Maatschappelijke businesscase, Vilans, 2020). De tijdsbesparing is nog moeilijk in te schatten.

Het onderzoek van Significant en Vilans naar 13 arbeidsbesparende technologieën (2021) laat zien dat bepaalde zorgmomenten voorkomen kunnen worden. Denk aan een moment waarbij de zorgmedewerker de cliënt er alleen aan herinnert om medicatie in te nemen of om te eten. Ook weten cliënten wanneer zij een zorgafspraak hebben. Daardoor staan medewerkers niet meer voor een dichte deur. Het gebruik van ondersteuning in de dagstructuur maakt cliënten zelfredzamer. Het is nog moeilijk om in te schatten wat de tijdsbesparing is.

Zachte kosten	Zachte baten
Minder fysieke contactmomenten Herinrichten van zorgproces Leren werken met technologie Uitleg aan cliënten en mantelzorgers Bij verkeerd gebruik: risico	Meer eigen regie bij cliënt Rust voor cliënt Rust en gerust gevoel voor zorg/naasten Beter inregelen van medicatie/zorgen voor medicatietrouw
Harde kosten	Harde baten
Kosten introductie in de organisatie (tijd voor training, installatie, beheer) Kosten randvoorwaarden zoals smartphones en internetverbinding Bij storingen extra werklast Kosten hardware/software (voor robot bijvoorbeeld circa 690 euro per jaar; voor scherm circa 360 euro per jaar) Zorgprofessional stelt in/houdt bij en stemt af met cliënten en collega’s Kosten abonnement	Minder zorgmomenten Minder reistijd Meer capaciteit om andere cliënten te helpen

Door zorgkantoren is samen met Vilans en in contact met een aantal zorgaanbieders, een eerste aanzet gedaan om inzicht te krijgen in de effecten en impact van het gebruik van technologieën in de langdurige zorg. Dit is met behulp van het Zorgtransformatiemodel van het Kenniscentrum Digitale Zorg (KCDZ) van Zorgverzekeraars Nederland (ZN) opgepakt. In de tussentijdse samenvatting (zie downloads), lees je de eerste uitkomsten van het doorlopen proces en de daarbij opgedane inzichten op hoofdlijnen.

Contactpersonen

Lotte Cornelisse

Johan van der Leeuw

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Wil jij in de toekomst als eerste op de hoogte blijven van praktijkvoorbeelden, nieuws, tools en bijeenkomsten over de verpleeghuiszorg? Meld je dan aan voor de nieuwsbrief!

Schrijf je in