Beter samenwerken met familie in de verpleegzorg: vijf interventies
Samenwerken met naasten is niet meer weg te denken uit de ouderenzorg. Het biedt veel mogelijkheden, maar kan ook spanningen opleveren. Drs. Nina Hovenga (UMCG) onderzocht vanuit ethisch perspectief welke belemmeringen familie ervaart bij het helpen in de zorg voor een naaste en onderzocht daarbij 5 interventies.
De samenwerking tussen naasten en zorgprofessionals is cruciaal om de ouderenzorg bereikbaar te houden. Ook bevordert het de kwaliteit van leven van bewoners in de verpleegzorg. Dat die samenwerking niet altijd optimaal verloopt, is dan ook jammer en voor het Universitair Netwerk Ouderenzorg-UMCG reden om er onderzoek naar te doen. ZonMw sprak met Nina Hovenga over dit onderzoek.
Uit ons literatuuronderzoek bleek dat een goede vertrouwensrelatie tussen familie en zorgmedewerkers positief kan bijdragen aan familieparticipatie.
Welke struikelblokken zijn er?
De relatie tussen professional en naasten kan soms wat gespannen zijn. Bijvoorbeeld wanneer de familie het gevoel heeft dat de zorgmedewerker niet genoeg moeite doet om hun familielid echt te leren kennen. Terwijl de familie dat juist heel belangrijk vindt. Het bespreken van onvrede over de verleende zorg vindt familie dan vaak weer lastig. Ze willen niet 'moeilijk' zijn.
Een ander struikelblok is de mogelijkheid van familie om de behoeften van hun naaste goed in te schatten. Emoties en onwetendheid over het ziektebeeld spelen hierbij een rol.
Elke fase van verblijf kent eigen uitdagingen
Het onderzoek liet ook zien dat er in de beginfase van het verblijf in een verpleeghuis over en weer onduidelijkheden ontstaan tussen familie en zorgmedewerkers. De familie weet vaak niet goed wat zij wel en niet mogen verwachten. En de zorgmedewerkers weten niet goed wat de familie en hun naaste belangrijk vinden. Elke dag onder douche en meedoen aan spelletjes? Of juist niet?
Verblijft het familielid al wat langer in het verpleeghuis, dan spelen er weer andere zaken. Familieleden zien dat medewerkers het druk hebben en voelen zich bezwaard hen aan te spreken. Tegelijk worstelen zij zelf met de gezondheid van hun naaste die achteruit gaat. Die emotionele belasting leidt er soms toe dat zij kunnen overreageren.
Vijf tips en handvatten voor samenwerken met eerste contactpersoon
De eerste contactpersoon van een bewoner wordt soms wel geacht om ‘het schaap met de 5 poten’ te zijn. In het kennisproduct ‘Het schaap met de 5 poten: samenwerken met de 1e contactpersoon in het verpleeghuis’ geven we je voor elke ‘poot’ tips en handvatten. Hoe geef je familie en naasten een betekenisvolle rol? Hoe maak je wederzijdse verwachtingen helder? Hoe ga je om met lastige situaties in de samenwerking? Hoe kijk je breder naar het sociale netwerk? En hoe krijg je zicht op de behoeften van de mantelzorger?
Bekijk de vijf tips voor het samenwerken met de eerste contactpersoon
Interventies verbeteren de familieparticipatie
‘Vertrouwen is een ethisch concept dat onder al de issues ligt die de familie ervaart,' zegt Hovenga. Tijdens haar onderzoek bedachten vijf verpleeghuizen een interventie om hieraan te werken en testten deze 3 tot 4 maanden. Die interventies bestonden uit:
- Zelf afgaan op familie voor een persoonlijk praatje (zonder te familiair te worden)
- Positief rapporteren
- Delen van geluksmomenten
- Wederzijdse verwachtingen expliciet bepreken
- Zorgmedewerkers meer bewust maken van emoties van de familie
Hovenga benadrukt dat er niet één interventie is die het best werkt. 'Er is niet één trucje, je zou het best alle interventies kunnen combineren. Ook omdat ze elkaar versterken.'
Meer weten?
Deel deze pagina via:
