Toolbox: Samenwerken met informele zorg

Gepubliceerd op: 22-01-2021

Mensgerichte zorg vraagt om relatiegericht werken. De relatie tussen de bewoner, zijn naaste en medewerkers en vrijwilligers zorgt voor een stevige driehoek. Maar dit samenspel is nog lang niet altijd en overal vanzelfsprekend. Voor een betere samenwerking met informele zorg zijn diverse tools beschikbaar.

Inspiratiebox methodisch werken

Dit voorbeeld is onderdeel van de inspiratiebox methodisch werken. In deze inspiratiebox vind je voorbeelden en instrumenten die helpen cyclisch en systematisch te werken volgens de Plan, Do, Check en Act-cyclus (PDCA). We laten zien hoe andere zorgaanbieders van verpleeghuiszorg methodisch werken op verschillende niveaus en dit in verschillende processen doorgevoerd hebben. Alle voorbeelden zijn beschreven volgens het onderstaande format.

Let op! De voorbeelden uit de inspiratiebox methodisch werken moet je wel op maat maken voor je eigen werksetting. Neem deze dan ook niet zomaar over. Maak altijd een kritische overweging en zoek gericht naar: welk probleem speelt bij ons? Waar wil ik antwoord op hebben?

Versterken van de samenwerking met informele zorg

Waarom?

De diverse tools over samenwerken met informele zorg inspireren als:

  • je het samenspel met informele zorg (verwanten en vrijwilligers) wilt versterken, waarbij medewerkers adequate kennis en vaardigheden hebben. Denk daarbij onder andere aan kennis over wat vrijwilligers of mantelzorgers mogen in de zorg of niet (wat zijn de grenzen).
  • je medewerkers wilt toerusten met kennis en kunde voor signaleren en reageren op overbelasting mantelzorgers.
  • je familieparticipatie verder wil ontwikkelen.

Aan de slag met informele zorg

Wat?

Als je aan de slag wilt met de samenwerking met het informele netwerk, zijn er verschillende inspirerende voorbeelden en tools beschikbaar:

  • De Handreiking ‘Gelijkwaardige samenwerking informele zorg’ (pdf) staat vol tips en adviezen voor een gelijkwaardige samenwerking in de ouderenzorg tussen formele en informele zorgverleners.
  • Met het Werkboek mantelzorg ‘Verder in samenwerking’ (pdf) kun je de samenwerking met mantelzorgers in de organisatie verbeteren. In het werkboek zijn de ervaringen en inzichten samengebracht van het programma In voor Mantelzorg. Het werkboek gaat in op vragen als:
    • Hoe versterk je de samenwerking met mantelzorgers?
    • Hoe ondersteun je als zorgprofessional het informele zorgnetwerk van je cliënt?
    • Wat is nodig voor een goede communicatie met naasten?
  • Om een toekomstige bewoner goed te leren kennen is het slim om op huisbezoek te gaan. Dat is gelijk ook een mooie kans om een mantelzorger te leren kennen en het netwerk in kaart te brengen. De Waalboog heeft een folder ‘Thuisbezoek’ (pdf) gemaakt. Daarin staan vragen en aandachtspunten waar je op kunt letten.   
  • Verkeerde beelden over familie en mantelzorgers belemmeren een goede samenwerking met familieleden. In de folder Familiefabels (pdf) deelt Vilans deze beelden in verhalen. Je vindt daarin ook uitleg over hoe het werkelijk zit.  
  • Brochure ‘Grenzen verkennen in informele zorg’    
  • Er zijn diverse tools om overbelasting bij mantelzorgers te signaleren en er adequaat op te reageren. Belangrijke tools voor het herkennen van overbelasting bij mantelzorgers zijn de EDIZ-vragenlijst  of de Caregiver Strain Index.
  • Informatie en modellen voor het verbeteren van samenwerking met mantelzorgers, andere verwanten en vrijwilligers vraagt om samen te werken volgens het SOFA-model (met mantelzorgers) en het WIFA-model (met vrijwilligers):
    • Met het SOFA-model sluit je aan op de rollen van de mantelzorger
      • Mantelzorger als partner in zorg (samenwerken).
      • Mantelzorgers als hulpvragers bij overbelasting (ondersteunen).
      • Mantelzorger als persoonlijke relatie van de cliënt (faciliteren).
      • Mantelzorger als expert, die alles weet van de cliënt (afstemmen).
    • Met het WIFA-model versterk je de samenwerking met de vrijwilligers. Hierin zijn heldere afspraken, informatie-uitwisseling en waardering voor elkaars werk, essentieel, vandaar de activiteiten: Waarderen, Informeren, Faciliteren, Afstemmen.

Welk niveau?

Dit proces gaat over het medewerker- en team-niveau en geldt voor de gehele PDCA voor cyclisch leren en verbeteren van de teamprestatie

Resultaat van betere samenwerking met verwanten en vrijwilligers

Wat levert het op?

  • Goed samenspel met de mantelzorgers.
  • Goede samenwerking met vrijwilligers.
  • Voorkomen en adequaat reageren op overbelasting mantelzorgers
  • Werkplezier van de medewerker in het samenspel met mantelzorg en vrijwilligers

Door wie te gebruiken?

  • Zorgmedewerkers
  • Behandelaars
  • Leidinggevenden
  • Kwaliteitsmedewerkers
  • Scholingsmedewerkers
  • Management

Maak gebruik van de tools

Hoe te gebruiken?

  • De diverse beschikbare tools bieden een praktische aanpak om te volgen.

Meer weten

Downloads

Laatst bijgewerkt op: 24-07-2023

Terug naar de vorige pagina

Deel deze pagina via:

Soort

Handreiking

Taal

Nederlands

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Wil jij in de toekomst als eerste op de hoogte blijven van praktijkvoorbeelden, nieuws, tools en bijeenkomsten over de verpleeghuiszorg? Meld je dan aan voor de nieuwsbrief!

Schrijf je in