Kennisdossier cultuursensitieve zorg
Aandacht voor cultuursensitieve zorg wordt steeds belangrijker. Bij cultuursensitieve zorg kan een zorgprofessional inschatten wanneer iemands cultuur belangrijk is, zodat de zorg daarop kan worden aangepast. Daarnaast is het voor zorgorganisaties belangrijk dat medewerkers van diverse achtergronden zichzelf kunnen zijn. Bijvoorbeeld door goed aandacht te hebben voor verschillende feestdagen. Cultuursensitieve zorg heb je niet zomaar geregeld. Er is meer voor nodig dan aandacht voor persoonsgerichte zorg alleen.
Wat is cultuursensitieve zorg?
Cultuursensitieve zorg is zorg waarin kennis over iemands cultuur goed wordt meegenomen. Dit voorkomt namelijk het verkeerd begrijpen van situaties en gedrag. Als een zorgprofessional cultuursensitieve zorg levert, kan diegene inschatten wanneer die cultuur belangrijk is voor de cliënt, zonder dat dit ten koste gaat van aandacht voor het individu. Daarnaast is het nodig dat een zorgprofessional zich bewust is van eigen normen en waarden. Dit omdat de eigen achtergrond altijd van invloed is op het handelen.
Verschil met cultuurspecifieke zorg
Bij cultuursensitief werken houd je alleen rekening met culturele kenmerken van mensen. Bij cultuurspecifiek werken bied je bewust een gehele culturele ervaring. Cliënten kiezen dan voor een organisatie omdat ze het prettig vinden om die specifieke culturele ervaring mee te krijgen. Wil je meer weten over cultuurspecifiek werken? Lees dan eens het artikel ‘Cultuurspecifieke zorg bij Raffy: de geuren en kleuren van vroeger’ .
Tool: Leidraad Cultuurspecifieke Zorg
De Leidraad Cultuurspecifieke Zorg van het Netwerk van Organisaties van Oudere Migranten (NOOM) kun je zowel gebruiken voor cultuursensitieve zorg als voor cultuurspecifieke zorg. Je vindt er tips, gesprekskaarten en voorbeelden voor cultuursensitieve communicatie (hoofdstuk 1). In hoofdstuk 2 vind je suggesties voor algemene dagelijkse verrichtingen waar je rekening mee kunt houden. En een cliëntprofiel dat je kunt gebruiken tijdens de intake. In hoofdstuk 3 vind je scholingsmaterialen.
Publicatie: ‘Kleurrijke zorgverleners’
Cultuursensitief werken gaat niet vanzelf. Het vraagt echt om een langdurige investering van de organisatie. Het helpt in ieder geval als een organisatie een visie uitdraagt over cultuursensitief omgaan met elkaar en dit omzet naar beleid. Daarnaast is het belangrijk dat professionals het ‘waarom’ snappen van aandacht voor cultuursensitief werken. Dit staat allemaal in de publicatie ‘Kleurrijke zorgverleners’ van kennisorganisatie Vilans die in beeld brengt wat er allemaal bij cultuursensitief werken komt kijken.
Praktische informatie voor zorgprofessionals
Op de pagina ‘Beter omgaan met diversiteit’ op Zorg voor beter staan er 3 elementen genoemd die van belang zijn bij cultuursensiteve zorg. Het is belangrijk dat zorgprofessionals:
- Goed open kunnen communiceren. Bijvoorbeeld door het stellen van neutrale vragen tijdens de intake over religie, cultuur, relaties en identiteit.
- Zich informeren. Zo kan het zijn dat een zorgprofessional onbekend is met de culturele achtergrond van een nieuwe cliënt. Het helpt dan om informatie hierover op te zoeken op internet. Of vragen te stellen aan een collega die dezelfde achtergrond heeft.
- In actie komen bij discriminatie en pesten. Bijvoorbeeld door dit met een leidinggevende of vertrouwenspersoon te bespreken. Bij discriminatie is vroeg ingrijpen van belang om erger te voorkomen.
Kamerbrief cultuursensitieve zorg
In december 2022 verstuurden ministers Kuipers, Helder en staatssecretaris Van Ooijen de Kamerbrief ‘Beleidsnota Cultuursensitieve Zorg’. Hierin staan 3 kernwaarden genoemd die van belang zijn bij cultuursensitieve zorg, namelijk:
- Toegankelijkheid: Cliënten ervaren geen drempels in de zorg en hebben gelijke toegang tot passende zorg.
- Herkenbaarheid: Cliënten herkennen zichzelf als persoon in de aangeboden zorg en voelen zich begrepen.
- Effectiviteit en kwaliteit: Cliënten zien dat er rekening wordt gehouden met hun achtergrond en dat hun zorgvraag passend wordt beantwoord en dat gewenste doelen worden behaald.
Deze 3 kernwaarden dragen ook bij aan werkplezier en behoud van zorgmedewerkers. Daarnaast worden er maatregelen genoemd die van belang zijn. Namelijk: kennisuitwisseling tussen cultuurgenerieke en cultuurspecifieke zorg, het versterken van de stem van de cliënten en een aanpak voor knelpunten op het gebied van tolken. Daarnaast pleit de brief voor een cultuursensitieve benadering in opleidingen en op de arbeidsmarkt. En tot slot dat het gevoel van noodzaak voor cultuursensitieve zorg groter wordt.
Praktijkverhalen
Iedereen wilt gehoord worden
Gözde Duran is coördinator bij ProMemo, Expertisecentrum Dementie voor Professionals. Ze benadrukt dat we niet zo bang moeten zijn om fouten te maken, ook niet als het gaat om de zorg aan oudere migranten met dementie.
Diversiteit en inclusie op de werkvloer
Steeds meer zorgorganisaties, medewerkers en mantelzorgers zijn of willen met diversiteit aan de slag. Dat blijkt ook uit de grote toeloop voor de online bijeenkomst ‘Werk maken van diversiteit en inclusie op de werkvloer’.
Hoe geef je aandacht aan verschillende culturen?
Bij Aafje heeft de denktank cultuursensitief werken een belangrijke ondersteunende en verbindende rol.
Structueel aandacht
Steeds meer organisaties in Nederland krijgen met de noodzaak voor cultuursensitieve zorg te maken, want de regionale verspreiding van mensen met verschillende achtergronden neemt toe. En ook de diversiteit in verschillende achtergronden wordt alleen maar groter.
Meer weten:
Geplaatst op: 27 maart 2023
Laatst gewijzigd op: 28 maart 2023
SPOT ON: Goed werkgeverschap
