3-Horizonnenmodel - hoe zie jij de toekomst?

Wie weleens door een heuvelachtig landschap wandelt, zal dit herkennen: de horizon verandert voortdurend. En hoe ver je ook loopt, er is altijd een horizon. Er lijken meerdere horizonnen te bestaan: waar je je bevindt, bepaalt welke horizon je te zien krijgt. Zo werkt het 3-Horizonnenmodel ook: hoe je nu naar de toekomst kijkt, bepaalt je horizon.

3 toekomstbeelden

In het 3-Horizonnenmodel komen verschillende beelden van toekomsten samen. Het gespreksmodel bestaat uit drie tijdslijnen die elkaar overlappen en elk hun eigen betekenis hebben: de horizonnen in het model.

• Horizon 1 staat in het model voor verbeteren: de actuele praktijk en de huidige manier van denken en doen. Je wil vooral het bestaande verbeteren.
• Horizon 2 vertegenwoordigt de vernieuwing: je onderneemt activiteiten en initiatieven om te vernieuwen en om in te spelen op kansen.
• Horizon 3 staat voor radicaal vernieuwen: in deze toekomstvisie ontstaan er grote veranderingen en worden behoeftes op een andere manier vervuld.

Wat kun je met het 3-Horizonnenmodel?

Het model is een van de werkvormen van ToekomstKompas. In je zorgorganisatie is het een ideaal middel om vragen te beantwoorden als:

• Wat is onze opdracht?
• Wat is onze ambitie?
• Welke impact willen wij maken?
• Is ons doel ambitieus genoeg?
• Welke activiteiten ondernemen wij om ons doel te bereiken?
• Hebben onze activiteiten de gewenste impact?

Toekomstbestendige zorg

Veel zorgorganisaties hebben behoefte aan een tool om te reflecteren, zegt Maikel Eikenboom, senior-adviseur van Vilans. Het 3-Horizonnenmodel is hier volgens hem zeer geschikt voor. ‘We zetten het model bijvoorbeeld in bij zorgorganisaties die werken aan toekomstbestendige zorg. De deelnemers gaan met het model het gesprek met elkaar aan: wat verstaan zij onder toekomstbestendige zorg? Welke activiteiten of projecten onderneemt de zorgorganisatie hiervoor? Zitten zij daarmee vooral op Horizon 3 of toch meer op Horizon 1?’

‘Het model maakt mensen bewust van waar zij mee bezig zijn en waar dit toe leidt’, vervolgt Maikel. ‘Soms is dat confronterend. Een zorgorganisatie kan de ambitie hebben om koploper te zijn in zorgvernieuwing, maar erachter komen dat hun doel te weinig impact zal maken. Of dat hun projecten vooral gericht zijn op het verbeteren van het bestaande, en dat de zorgorganisatie daarmee niet de juiste inspanningen levert ten opzichte van de ambities. Het 3-Horizonnen model helpt hen om dit te duiden.’

Kijk op de toekomst

Het model helpt volgens Maikel ook om spraakverwarring te voorkomen als het gaat om innovatie en vernieuwing. ‘Soms lijkt het alsof gesprekspartners het met elkaar oneens zijn in hun kijk op de toekomst. De ene gesprekspartner wil bijvoorbeeld vooral efficiënter werken en daarmee, misschien onbewust, de huidige situatie in stand houden. De ander heeft veel meer radicale vernieuwing als doel. Dan lijkt het alsof ze verschillend kijken naar innovatie, maar in feite staan ze op een andere plek in de tijd. Als zij dat van elkaar weten, voeren zij daarna beter het gesprek over de toekomst en bepalen ze wat zij nu echt willen.’

Werken met het model komt het beste tot zijn recht bij het bespreken van het projectenportfolio. Je maakt dan onderscheid tussen projecten die gericht zijn op verbeteren, vernieuwen of radicaal vernieuwen. Zo bepaal je bewuster welke combinatie van activiteiten je onderneemt. Sluit dit profiel aan bij je ambities? En bij het risicoprofiel dat je wilt en kunt dragen?