Van Wmo naar Wlz en de rol van de cliëntondersteuner - tips

Duidelijke informatie, inschakelen van een cliëntondersteuner, een warme overdracht en goede afstemming tussen alle partijen zorgen dat de overgang van Wmo naar Wlz soepeler verloopt. Zo krijgen cliënten doorlopende zorg en passende hulp en voelen ze zich minder onzeker. Deze tips helpen je hierbij.

Tip 1: Schakel vroeg een cliëntondersteuner in  

Cliënten, hun naasten en betrokken professionals willen weten waar ze aan toe zijn: welke zorg dekt de Wlz? Hoe werken het PGB en de eigen bijdrage? Kunnen bestaande zorgverleners en ondersteuners betrokken blijven, zoals huishoudelijke hulp, en hoe dan? Toegankelijke, tijdige en begrijpelijke informatie is daarbij heel belangrijk. Zonder uitleg en ondersteuning neemt stress snel toe, vooral als er meerdere organisaties betrokken zijn.

Een soepele overgang naar Wlz-zorg begint daarom met een goede voorbereiding.  Daarbij is het verstandig om vroegtijdig een onafhankelijke cliëntondersteuner (OCO) met kennis van de Wlz in te schakelen. Dit voorkomt problemen zoals het (tijdelijk) stoppen van huishoudelijke hulp of vertraging bij PGB-aanvragen. Iedereen heeft recht op gratis onafhankelijke ondersteuning, zowel binnen de Wmo als binnen de Wlz.

Een OCO Wmo helpt met:

• het concreet maken van de hulpvraag;
• uitleg en advies over de wetten, regels en financieringen van zorg (Wlz, Zvw en Wmo) en de voorzieningen die de betreffende gemeente hierin beschikbaar stelt;
• het aanvragen van een Wlz-indicatie;
• indienen van klachten of bezwaar;
• de communicatie met zorgaanbieders;
• nagaan of behoud van huidige zorgverleners mogelijk is en dit regelen.

Een OCO Wlz helpt met:

• informatie en advies over zorg en ondersteuning;
• ondersteuning bij het kiezen en regelen van passende zorg;
• hulp bij het opstellen, bijstellen en evalueren van een persoonlijk plan;
• bemiddeling en ondersteuning bij klachten of wanneer zorg niet volgens afspraak verloopt.
  

De OCO werkt onafhankelijk van de gemeente en zorgaanbieders. Zo kunnen zij echt naast de cliënt staan en helpen waar nodig.

Tip 2: Breng de cliënt goed in kaart  

Het is belangrijk om in eerste instantie de cliënt en zijn netwerk goed te ontmoeten. Breng in kaart wat zijn wensen en behoeften zijn op het gebied van zorg en ondersteuning. Wat betekent dit voor zowel de korte als de lange termijn? Geef informatie en advies over wat passend is bij zijn situatie en ook over de financieringsmogelijkheden. En is dat advies dan inderdaad geïndiceerde zorg, zoals bij de overgang van Wmo naar Wlz, of is eerder iets anders nodig? Belangrijk is dat de cliënt zelf (met naasten) een weloverwogen keuze maakt.  

Tip 3: Anticipeer op toekomstige hulpvraag 

Om de overgang van de Wmo naar de Wlz zo soepel mogelijk te laten verlopen, is het belangrijk om daar tijdig op te anticiperen. Krijgt iemand nog ondersteuning vanuit de Wmo en verwacht je dat hij op termijn in aanmerking komt voor de Wlz? Dan is het belangrijk om te anticiperen op de gevolgen die de Wlz met zich mee kan brengen.

Zo kan het best zijn dat iemand huishoudelijke ondersteuning krijgt vanuit de Wmo via een gecontracteerde partij van de gemeente, maar dat de gecontracteerde Wlz-zorgaanbieder geen contractafspraken heeft met deze partij die huishoudelijke hulp biedt. Dan kan het zijn dat bij de toekenning van de Wlz direct de huishoudelijke hulp moet stoppen. Aanmelden bij een andere partij die huishoudelijke hulp biedt kan, maar vaak is er een wachttijd. Dus tijdig anticiperen is heel belangrijk. Op zorgatlas.nl vind je een compleet overzicht van gecontracteerde aanbieders vanuit het zorgkantoor die Wlz-ondersteuning bieden. 

Tip 4: Zorg voor domeinoverstijgende samenwerking 

Samenwerking tussen alle partijen die betrokken zijn bij de Wmo en de Wlz is heel erg belangrijk. En dan echt domeinoverstijgend. Want het draait om één persoon, één cliënt. Vaak ontstaan er door onduidelijkheid ‘knelpunten’ in de overgang rondom bijvoorbeeld hulpmiddelen, vervoer, dagbesteding of logeren. Over dit soort onderwerpen is het fijn dat je elkaar goed vindt en goed op de hoogte bent van wie wat regelt en betaalt: Wmo of Wlz.

Tip 5: Samenwerken voorkomt problemen

Goede samenwerking tussen gemeente, zorgkantoor, zorgaanbieders, OCO’s en familie is belangrijk voor een soepele overgang naar Wlz-zorg. Cliënten blijven inwoner van de gemeente, dus de gemeente speelt ook na een Wlz-indicatie een rol. Denk aan woningaanpassingen aan de eigen woning, sociaal vervoer, of tijdelijke overbruggingen van PGB- of Wmo-regelingen.

Om de samenwerking soepel te laten verlopen, is het belangrijk dat er een OCO gedurende het hele proces betrokken is, vooral in de overgang van Wmo naar Wlz. De scheiding tussen OCO-Wmo en OCO-Wlz kan ervoor zorgen dat de zorg niet goed aansluit en de cliënt tussen wal en schip valt. Een warme overdracht en korte lijnen voorkomen dit. Net als nagaan welke partijen in jouw regio OCO-Wlz mogen aanbieden. Biedt de huidige partij geen Wlz-ondersteuning? Dan kan de gemeente deze op individuele basis inkopen.

Dankzij de zogenoemde KAN-bepaling is het bovendien mogelijk dat het zorgkantoor de Wlz-cliëntondersteuning al inzet vóórdat de Wlz-indicatie is afgegeven, als dat in het belang van de cliënt is. Sommige regio’s experimenteren hiermee. Zo hoeft de cliënt zijn verhaal niet steeds opnieuw te vertellen, wordt beter gekeken of een Wlz-aanvraag echt passend is en sluiten Wmo- en Wlz-ondersteuning beter op elkaar aan.

Meer praktische tips en adviezen voor een soepele overgang

Begin vroeg

Start het gesprek over Wlz-aanvragen en continuïteit van zorg voordat de situatie acuut wordt. Schakel een OCO met Wlz-kennis in zodra de indicatie aan de orde is. Vroegtijdige ondersteuning voorkomt onzekerheid en versnippering van zorg.

Zoek samenwerking op

Betrek alle relevante partijen: gemeenten, zorgkantoren, wijkteams, onafhankelijke cliëntondersteuners, zorgaanbieders en familie. Goede afstemming voorkomt dat zorg tijdelijk stilvalt en maakt het traject overzichtelijk voor cliënten.

Zorg voor een warme overdracht

Zorg dat informatie, afspraken en zorgpakketten zorgvuldig worden overgedragen. Vermijd ‘koude douches’ voor cliënten door losse eindjes of onduidelijkheden te voorkomen.

Wees realistisch en praktisch

Niet alle zorg kan via de Wmo of Wlz worden geleverd. Geef duidelijkheid over wat wel mogelijk is en ondersteun bij het vinden van alternatieve oplossingen, zoals informele zorg of tijdelijke ondersteuning via de gemeente.

Benut het netwerk en zijn expertise

Betrek collega’s, andere gemeenten, OCO’s en gespecialiseerde professionals bij complexe vraagstukken. Leer van elkaar door ervaringen, casussen en oplossingen te delen.

Denk alvast na over de zorg die later nodig kan zijn

Bespreek met de cliënt mogelijke scenario’s: wat te doen bij vertraging van de Wlz-indicatie, veranderingen in zorgvraag of tijdelijke onbeschikbaarheid van bepaalde zorgvormen. Dit helpt bij de continuïteit en het behouden van passende ondersteuning.

Documenteer en onderbouw

Houd alle indicaties, diagnostiek, afspraken en relevante beslissingen goed bij, zeker bij 24-uurs toezicht of complexe zorgvragen. Nauwkeurige documentatie ondersteunt de zorgaanvraag en voorkomt misverstanden.

Informeer helder en continu

Zorg dat cliënten en naasten weten wat er verandert en wat ze kunnen verwachten. Regelmatig contact met de gemeente en betrokken professionals helpt bij het behouden van overzicht en rust.

Veelgestelde vragen

Veelgestelde vragen over Wlz en cliëntondersteuning

26-11-2025

Wanneer heeft een cliënt een Wlz-indicatie nodig? Wordt alle thuiszorg vanuit de Wlz betaald? In dit artikel geven we antwoord op een aantal veelgestelde vragen over de overgang van Wmo naar Wlz en wat een cliëntondersteuner kan betekenen.

Tool Achtergrond

Lees meer

Weg naar passende Wlz-zorg

Loreen Loman, adviseur kennismanagement van Vilans: ‘Zowel cliënten en naasten als zorgverleners worstelen vaak met de vraag: hoe vind ik mijn weg naar passende Wlz-zorg? Daarom heeft Waardigheid en trots voor de toekomst een wegwijzer gemaakt met stapsgewijze uitleg over het traject naar passende Wlz-zorg. Je leest er hoe de Wlz zich verhoudt tot andere wetten en op welke momenten waarop cliëntondersteuning mogelijk is.’

Download de wegwijzer ‘In 4 stappen naar Wlz-zorg op maat’.

Koploperproject cliëntondersteuning van Movisie 

Ook op de website van Movisie staat informatie over cliëntondersteuning bij de overgang van Wmo naar Wlz. Bora Avric, senior adviseur van Movisie: ‘Het “Koploperproject cliëntondersteuning” heeft als doel het agenderen en versterken van cliëntondersteuning. Movisie ondersteunt gemeenten hierbij en maakt kennis hierover toegankelijk. Bijvoorbeeld via de handreiking Onafhankelijke cliëntondersteuning en de overgang van Wmo naar Wlz.’

Meer informatie

Lees meer over Wlz-zorg thuis op deze website:

• Handreiking: Hoe organiseer je Wlz-zorg thuis?
• Wegwijzer - In 4 stappen naar Wlz-zorg op maat
• E-learning Wlz-zorg thuis voor ouderen

Op de website van Movisie:

• COmpas: Wegwijzer in het versterken van cliëntondersteuning
• Onafhankelijke cliëntondersteuningen en de overgang van Wmo naar Wlz