Menzis herkent eigen visie verpleeghuiszorg in kwaliteitsplan Azora

‘De kern is dat we hebben gezegd dat we ons echt in de cliënt willen verdiepen’, zegt bestuurder Hans Metzemaekers in antwoord op de vraag wat hij wilde bereiken met het kwaliteitsplan voor zijn organisatie. ‘Hiermee wil ik niet suggereren dat we op dit gebied van ver komen, want we hebben dit uitgangspunt al eerder nadrukkelijk beschreven in onze missie en visie. Maar we hebben wel goed nagedacht over de vraag hoe we het nog beter kunnen doen. Dit kunnen we door zo snel mogelijk in contact te komen met die cliënt, liefst al voordat die bij ons komt wonen. Als sprake is van een crisis op een spoedopname kan dit natuurlijk niet, maar vaak is het wel mogelijk om iemand al in de thuissituatie op te zoeken. En dat geeft echt een ander, meer volledig beeld van hoe iemand is. Je ziet dan de mens in zijn context, je ziet de mensen om hem heen, je krijgt inzicht in iemands wensen en verwachtingen. De bewonerskarakteristieken noemen wij dat.’
Bijzonder is dat Azora het ECD zodanig heeft aangepast dat de medewerkers erin worden begeleid om de juiste vragen te stellen. ’Dat helpt’, zegt Metzemaekers. ‘Sommige medewerkers doen dit al heel vanzelfsprekend, maar andere hebben er echt wat hulp bij nodig om hierin volledig te zijn.’

Het contact als succes

De gekozen aanpak is in samenspraak met de medewerkers ontwikkeld. Hierbij is ook meteen aandacht geschonken aan opleiding en bijscholing. ‘Die is gericht op de vraag hoe je in de cliënt de mens naar boven haalt’, zegt Metzemaekers. ‘Daarvoor is het waardevol ook jezelf en je eigen gedrag te herkennen, dus ook dat aspect komt hierin aan de orde. Het uitgangspunt hierbij is dat we kunnen waarmaken wat we onszelf als leitmotiv hebben meegegeven: ieder contact is een succes. Als dat lukt, is het goed.’
Het Kwaliteitskader verpleeghuiszorg heeft Azora heel concreet geholpen om het kwaliteitsplan vorm te geven. ‘Het mooie is dat het zo minutieus is uitgewerkt in acht thema’s waarop je kunt sturen’, stelt Metzemaekers. ‘Dat helpt je om te zien waarop je moet letten. Voor mij gaat dat kwaliteitskader in de kern om twee dingen: aandacht voor de cliënt en permanent leren. Die aandacht zit heel duidelijk in wat ik al omschreef als de kern van ons kwaliteitsplan. Voor dat permanent leren kijken we om ons heen om te zien wat we van andere organisaties kunnen leren, maar kijken we ook naar de mogelijkheden hiertoe in onze eigen organisatie. Als iedereen elkaar consequent feedback geeft, ligt er een basis om iedere dag te leren. Die feedback kan de vorm hebben van een compliment, maar ook van dingen onder de aandacht brengen. Gelukkig is er binnen Azora al wel een aanspreekcultuur, maar het kan altijd beter. Eigenlijk weet ik niet of je daar ooit klaar mee bent. Het begint met leidinggevenden die het goede voorbeeld geven.’

Goede aansluiting

Manager Wlz Jan Megens van het zorgkantoor van Menzis luistert met instemming naar wat Metzemaekers zegt. ‘Als ik hem zo hoor praten is het net alsof ik naar onze eigen opvattingen over verpleeghuiszorg zit te luisteren’, zegt hij. ‘Kijk maar naar de blog die ik hier recent over schreef onder de kop Oma is uniek. Waarom de bekostiging in de Wlz nog niet? Dat hoor ik terug in wat Hans nu zegt: de bewonerskarakteristiek is leidend voor Azora. Dat sluit naadloos aan bij onze eigen opvattingen. Ook voor het schrijven van het kwaliteitsplan zat Azora al heel duidelijk op dit spoor en ik ben ervan overtuigd dat meer verpleeghuizen dit kunnen en zouden moeten willen. Het ene verpleeghuis heeft daarvoor het Kwaliteitskader verpleeghuiszorg harder nodig dan het andere, maar dat maakt niet uit. Als ze maar hetzelfde nastreven: zorgen dat mensen een gelukkige oude dag hebben. Met het idee dat elk gesprek een kans biedt om dat doel te bereiken, ben ik het helemaal eens.’

Creatieve oplossingen

Omgekeerd zegt Metzemaekers dit ook in Menzis te herkennen. ‘In de dialoogsessies spreken we ook echt over wat goede zorg is’, zegt hij, ‘als partners met hetzelfde doel. Geen nieuw geluid overigens, want Menzis was toch al niet van het afvinken. Het durft creatief te zijn: als de oplossing voor het probleem van een cliënt net niet in het ene of het andere potje past, komt die oplossing er toch. We merkten dit recent nog bij een cliënte die, met haar recent afgegeven Wlz-indicatie, wilde wachten op opname in het verpleeghuis van voorkeur en die in afwachting daarvanthuis meer zorg nodig had dan het maximaal toegestane aantal uren.’
Megens reageert:  ‘We treden dus wel eens buiten de kaders van de regels. Als ik zo’n geval als van die cliënte alles volgens de regels laat verlopen, krijg ik vervolgens de kritiek “Waarom heeft Menzis het zover laten komen?”. De Nederlandse Zorgautoriteit vindt het wel eens lastig om te begrijpen dat geboden oplossingen niet altijd passend zijn in de regels van verantwoorden, maar desalniettemin wel nodig.’

Samenwerking in de regio

De extra financiële middelen die beschikbaar zijn gekomen om de personele bezetting te kunnen versterken, kan Azora goed gebruiken. ‘Het gaat ons er hierbij vooral om de cliënten nog wat meer aandacht te kunnen bieden, om hun dag prettiger te maken’, zegt Metzemaekers. ‘We zijn bezig dit in te vullen, en hoewel we daarvoor nog vacatures hebben ziet de situatie er voor ons toch nog niet heel slecht uit. Ik ga ervan uit dat het ons voor het einde van het jaar zal lukken om ook de vijftien vacatures te vervullen die we nu nog open hebben staan. Tegelijkertijd blijft de arbeidsmarkt toch wel degelijk een uitdaging.’
Voor die problematiek is een regionaal samenwerkingsverband in ontwikkeling waarin de verpleeghuizen, de ROC’s, de hogeschool en het Menzis zorgkantoor een rol spelen. Megens: ‘We organiseren in elke regio tafels om actieplannen te bedenken. Hierbij zit onze bijdrage natuurlijk ook op het financiële deel. We zien gelukkig al nieuwe verbindingen ontstaan. Wel moet ik hieraan toevoegen dat het niet helpt als hogescholen toch nog blijven vasthouden aan de numerus fixus voor verpleegkundigen. Of als verpleeghuizen zeggen geen ruimte te hebben voor stagiaires.’
Dat laatste is bij Azora niet aan de orde, stelt Metzemaekers. ‘Wij bieden ruimte aan heel veel leerlingen en dat gaan we na de zomer nog uitbreiden’, zegt hij. ‘Het aantal aanbiedingen is de limiet. Wel toetsen we uiteraard of we mensen geschikt achten voor het vak. Zij-instromers blijken dit trouwens heel vaak bij uitstek wél te zijn. Dit zijn doorgaans heel gemotiveerde mensen, ze weten alleen nog niet altijd wat de ouderenzorg precies inhoudt. Ik zou wel van de daken willen schreeuwen hoe leuk die is.’

Interview door Frank van Wijck

Meer weten

• Lees meer over het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg in het gelijknamige themadossier.
• Bekijk de meestgestelde vragen en antwoorden over het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg.
• Lees het boekje ‘In dialoog over kwaliteit verpleeghuiszorg’ met zes dubbelinterviews met verpleeghuisbestuurders en vertegenwoordigers van zorgkantoren over het kwaliteitsplan, een interview met Marjan Schoneveld van Zorgverzekeraars Nederland over de analyse van de kwaliteitsplannen en een interview met Mireille de Wee (ActiZ) over de publicatie Resultaten uit het verpleeghuis.