Vastgoed van de toekomst: duurzaam wonen bij DrieGasthuizenGroep

Vanaf het begin was al duidelijk dat locatie Hoogstede van DrieGasthuizenGroep anders zou worden dan het gebruikelijke zorgvastgoed; het moest voorbereid zijn op de toekomst. Er werd hoog ingezet op duurzaam wonen en een aangepaste woonomgeving voor mensen bij dementie, ook wel ’healing environment’ genoemd. ‘Dit was nog nooit gedaan, dus we moesten alles samen uitzoeken en ontdekken’, aldus bestuurder Angela Jansen.

Op de plek waar nu locatie Hoogstede staat, stond vroeger Huis en Haard, een voormalig sociaal pension uit 1953. ‘We hadden al een tijd zitten nadenken over wat we met Huis en Haard moesten doen’, vertelt Jansen. Het gebouw was gedateerd en kon daardoor niet meer voldoen aan de wensen en eisen van deze tijd. Vanaf 2011 begonnen de plannen voor de vervanging van Huis en Haard. Eind 2017 waren de plannen volledig gerealiseerd. Sandra, die voorheen teamleider was van Huis en Haard, was bij het gehele proces betrokken. ‘Ik vind het heel bijzonder dat wij een gebouw hebben gebouwd waar ik zelf ook echt zou willen wonen. Waarin we nieuwbouw hebben weten te combineren met de gezelligheid van het oude gebouw.’

DrieGasthuizenGroep is een zorgorganisatie die al sinds 1246 actief is in Arnhem. Daarmee is het de oudste zorgorganisaties van Nederland. Inmiddels hebben zij twaalf locaties, verspreid over Arnhem, en leveren zij thuiszorg in de gehele regio. DrieGasthuizenGroep heeft met hun locatie Hoogstede als eerste woonzorginstelling het BREAAM-certificaat behaald. Dit is hét keurmerk om nieuwbouwprojecten en renovaties te beoordelen op duurzaamheidsprestatie. Met BREEAM worden gebouwen beoordeeld op verschillende duurzaamheidsonderwerpen.

Bouwen en slopen in fases

Ze hebben er bij DrieGasthuizenGroep goed over nagedacht hoe zij het ongemak voor de bewoners van Huis en Haard zo veel mogelijk konden beperken. ‘We hebben eerst achter Huis en Haard een nieuw appartementencomplex gebouwd, Klingelpoort. Bewoners konden ervoor kiezen om daar naartoe te verhuizen. Toen de helft van Huis en Haard leeg was, werd de rechterkant van het gebouw gesloopt. ‘Het gebouw werd door de helft gehakt en afgesloten met een groot raam. Hierdoor konden de bewoners meekijken naar de bouwwerkzaamheden,’ herinnert Jansen zich nog. Eind 2016 werd het eerste deel opgeleverd, met vier kleinschalige woonafdelingen voor mensen met psychogeriatrische (PG) problematiek. Een jaar later was ook het tweede gedeelte, met achttien woonzorgstudio’s klaar.

Bekijk de video over duurzaam wonen bij Hoogstede

900 zonnepanelen om duurzaam te wonen

Het eerste duurzame aspect wat je ziet als je bij Hoogstede aankomt, zijn de negenhonderd zonnepanelen. ‘Het is vandaag een goede dag voor de zonnepanelen,’ zegt Angela, verwijzend naar de stralend blauwe lucht. Daarnaast is er veel aandacht besteed aan de buitenruimtes, door bewuste beplanting en de vele nestruimtes voor vogels, vleermuizen en eekhoorns. Er zijn nog veel meer duurzame oplossingen in het gebouw verwerkt, maar minder zichtbaar. Meneer Anneveld van de cliëntenraad is heel erg trots op het resultaat. ‘Vanaf het begin mochten wij als cliëntenraad aan de tafel zitten en werden wij gevraagd om input te geven. Het is dan heel mooi om onze input terug te zien in het gebouw.’ De kers op de taart was dan ook speciale onthulling van het ‘Gerrit Anneveld plantsoen’ in de tuin van Hoogstede. ‘Dat was een leuke verassing toen ik dat bordje zag!’

Samen oud worden

Een bijzonder aspect van de combinatie van PG en studio’s is dat echtparen hierdoor bij elkaar kunnen blijven. Het echtpaar Van Zwolle is hier een mooi voorbeeld van, meneer woont in een studio en zijn vrouw woont op de PG-afdeling. ‘Wij zijn heel blij dat onze dochter deze plek heeft gevonden,’ vertelt meneer Van Zwolle.  Het echtpaar verdeelt hun tijd over de twee appartementen in het complex. ‘Overdag zijn we hier, in de studio. En ’s-avonds slapen we samen op de andere afdeling. Het is zo fijn dat dat allemaal kan.’ ‘We zien allemaal verschillende varianten van hoe echtparen hiermee omgaan,’ vertelt teamleider Sandra Hendriks. ‘Sommige echtparen wonen samen op de PG-afdeling, sommige echtparen zijn de hele dag samen op de afdeling en slapen ’s avonds allebei in hun eigen kamer. Of soms maken ze dezelfde keuze zoals het echtpaar Van Zwolle. We laten ze daar helemaal vrij in.’

Werk en leefplezier

Naast duurzaamheid staat ook de ‘healing environment’ centraal in de visie van Hoogstede. Daarbij hoort de Brein Omgeving Methodiek (BOM) van BreinCollectief. Deze methode heeft een belangrijke rol gespeeld bij de inrichting van het gebouw. Deze methode helpt medewerkers om systematisch de omgeving van mensen met dementie te observeren en na te denken over verbeteringen die in deze omgeving kunnen worden aangebracht om het woon- leefklimaat af te stemmen op de behoeften van de cliënten met dementie. Dat zie je door het gehele gebouw terug, onder andere door de keuze voor de kleuren, texturen en geuren. Medewerkers zijn te spreken over de methodiek. Karin Kasteel werkt pas twee maanden bij Hoogstede, maar ze ziet nu al de verschillen met haar vorige werkplek. ‘We merken dat bewoners hier rustiger zijn, doordat ze minder prikkels krijgen. Wij dekken ook de tafel, we gebruiken geen placemats meer. We doen het net zoals vroeger.’

Ook speelt bejegening een grote rol. Een medewerker is bijvoorbeeld opgeleid tot Brein Omgeving Coach en daarnaast hebben ongeveer tien medewerkers de basistraining ‘Omgaan met dementie en niet begrepen (probleem) gedrag’ van het Brein Collectief gevolgd. Zoals Vicaeralda Cosster: ‘Het was een leuke training, we hebben veel geleerd,’ vertelt ze. Niet alleen de medewerkers zijn tevreden, ook de bewoners varen er wel bij. Mevrouw van Loon: ‘Ik ben heel blij dat ik hier mag wonen. Er is altijd wel iets leuks te beleven.’

Duurzaam wonen weetjes

  • Het gebouw is volledig gasloos;
  • Warmteopwekking: twee warmtepompen met buitenlucht als bron; in het tussenseizoen één voor verwarming en één voor koeling;
  • Afgiftesysteem: luchtverwarming, vloerverwarming en vloerkoeling;
  • Luchtbehandeling: vier luchtbehandelingskasten, voorzien van kruisstroomwisselaar (rendement 75%) en een change-over batterij;
  • Warm tapwater: elektrisch doorstroomtoestel;
  • Hergebruikte klinkers van Huis en Haard;
  • Keukens gemaakt van mais en riet;
  • Dimmers op de verlichting.

Door Kelsey Benning

Meer weten

Geplaatst op: 12 juli 2019
Laatst gewijzigd op: 5 september 2022