De Leyhoeve opent in Groningen tweede locatie

De Leyhoeve in Groningen

282 appartementen telt de nieuwe vestiging van De Leyhoeve in Groningen, met 208 huurappartementen in zeven categorieën variërend van 65 tot 190 vierkante meter. 74 appartementen zijn zorgsuites voor bewoners met de ZZP’s 4, 5, 6 en 7. Net als de gewone appartementen gaat het om huur, met scheiding van wonen en zorg. Bewoners kiezen zelf hun huisarts of houden hun eigen huisarts. De bewoners van de appartementen kunnen op basis van de gewone verzekerde zorg terecht bij de wijkverpleging of bij het team langdurige zorg als ze zorg nodig hebben.

Leven, niet zorg

De appartementen zijn helemaal voorbereid op de situatie waarin zorg nodig wordt – schuifdeuren, geen drempels, een plafondvoorziening voor een lift tussen bed, douche en toilet – maar ogen als gewone, volledige woonruimten, met keuken en al.

Voor de zorg op de zorgsuites is een team aanwezig met de competenties die aansluiten op de zorgzwaarte. En op de huiskamers bij de zorgsuites is van zeven uur ’s ochtends tot elf uur ’s avonds een huiskamermoeder of -vader aanwezig. Deze medewerkers zijn niet geselecteerd op een zorgachtergrond, ze zijn er juist voor ondersteuning bij alle alledaagse dingen: samen ontbijten, een kop koffie drinken, een praatje maken. Zo is er altijd iemand aanwezig die de bewoners herkent, en die ze kan helpen als ze even iets niet meer weten. In die huiskamers wordt iedere dag vers gekookt op basis van wat de bewoners aangeven te willen eten. De uitstraling is: leven, niet zorg. Zelfs bij de zorgsuites zit aan de buitenkant van de deur geen klink. Er is wel een elektronisch toegangssysteem voor als het echt nodig is, maar in principe bellen ook de zorgmedewerkers gewoon aan.

Huis van de bewoners

De appartementen zullen na de officiële opening van de Groningse locatie van De Leyhoeve snel gevuld zijn, schat bestuurder Margje Mahler in. De wachtlijst die inmiddels bestaat voor de twee en een half jaar geleden geopende locatie in Tilburg is hiervoor een goede indicatie. Dat die eerste locatie er is gekomen, heeft alles te maken met de persoonlijke ervaring van de projectontwikkelaar, de moest toezien dat zijn ouders na een jarenlang huwelijk van elkaar moesten worden gescheiden omdat de een nog zelfstandig verder kon op het moment dat de ander vanwege zorgafhankelijkheid naar een verpleeghuis moest verhuizen. Mahler: ‘Hij dacht: dit nooit meer, ik ga een aanbod ontwikkelen waardoor mensen gewoon bij elkaar kunnen blijven. De scheiding tussen wonen en zorg bood hiervoor het gewenste uitgangspunt, maar zo snel als hij het zich voorstelde ging het niet.’

De Leyhoeve moest een huis worden dat biedt wat de bewoners wensen. Dus volgde na de eerste gedachte van die projectontwikkelaar een traject van acht jaar – voor een gedegen voorbereiding en niet minder dan tweeduizend interviews met de beoogde doelgroep, mensen vanaf 55 jaar – voordat de Tilburgse locatie in 2016 zijn deuren opende.

Middenin het leven

En nu is er dus de tweede locatie, in Groningen. Gelegen middenin het nieuwe stadsontwikkelingstraject Europapark. Een compleet nieuw stadsdeel waarin het stadion van FC Groningen een prominente plaats inneemt, maar waarin ook is voorzien in een park, horeca, het stadskantoor, bedrijven, studentenflats, scholen en woningen.

‘Als je hier rondkijkt, zie je hoeveel we alweer hebben geleerd van onze eerste vestiging in Tilburg’, zegt Mahler. ‘Dat maakt die eerste vestiging niet minder mooi, want ook die is helemaal gebouwd op basis van de behoefte van de bewoners en ligt in een andere omgeving. Hier in Groningen zijn we in staat geweest om het gebouw helemaal aan te passen aan de omgeving en van buiten naar binnen te denken. Je komt hier niet binnen in een seniorenflat of een verpleeghuis, maar in een koffiecorner. Aan de buitenkant zit ook een pizzeria en op de achtergrond hoor je het geluid van spelende kinderen, want er zit ook een kinderdagverblijf. Middenin het leven dus. Hier kom je wonen om aangenaam oud te worden.’

Gezonde omgeving

De uitstraling straalt in niets “zorginstelling” uit. ‘Niet de voor de zorg handigste logistiek staat centraal maar de bewoner’, zegt Mahler. ‘Het gebouw en de faciliteiten staan ten dienste van de bewoners en bieden hen een gezonde omgeving om in te blijven leven op dezelfde manier waarop ze dat altijd al deden. Je hoeft niet stil te zijn als je hier binnenkomt. De kleinkinderen ook niet. Die kunnen in het gebouw een speurtocht houden om te tellen hoeveel afbeeldingen van bankjes en muizen we overal hebben verborgen. Of ze kunnen met opa en oma gaan zwemmen in het inpandige zwembad.’

Menno de Boer, een man met ruime hotelervaring, is voor een belangrijk deel verantwoordelijk voor de gastvrijheid die de nieuwe locatie uitstraalt. ‘Maar eigenlijk doen de bewoners dat vooral zelf’, zegt hij. ‘Je plaatst in de ontvangstruimte een boekenkast met een paar boeken. Bewoners vullen die zelf aan een op een gegeven moment gaat één bewoner die boeken rubriceren. Dan heb je ineens een bibliotheek. Voor de enthousiaste biljarters is er een biljart gekomen. Dat vinden ze eigenlijk te klein dus heb ik gezegd: als jullie dit biljart willen verkopen en een groter willen kopen, ga je gang. We bieden ook aanvullende services aan zoals de wasvoorziening. En mensen kunnen gewoon in hun eigen appartement koken, maar ook hier in het restaurant komen eten, waar ambachtelijk wordt gekookt en waar ook iedereen uit de omgeving welkom is. Maar we zijn nadrukkelijk geen buurthuis. We hebben zeker een buurtfunctie met alle voorzieningen hier in en om huis en met alles wat we faciliteren als mensen zeggen dat te willen, maar dat is toch wat anders. De Leyhoeve is niet van de wijk maar is een woonlandschap voor 55-plussers met voorzieningen en diensten.’

De keuze ligt volledig bij de bewoner, vult Mahler aan. ‘Je eigen leven leiden en autonomie behouden blijven dus centraal staan. Zo voorkomen we institutionalisering. Niet dat dat een vies woord is, maar het helpt mensen niet. Het is gewoon het thuis van de bewoners, in lijn met het beleid dat gericht is op langer thuis wonen. Net zoals de aanwezigheid van die huiskamermoeder en -vader aansluit bij de wens van onze huidige minister om zijn-instromers aan het werk te krijgen in de zorg. Hier in Groningen hebben we onder andere een oud-lerares, in Tilburg een voormalig steigerbouwer. In allebei de gevallen mensen die heel tevreden zijn met wat ze nu doen. Ook de eerste reacties van de verpleegkundigen en verzorgenden zijn positief. Ik kreeg onder andere te horen: “Ik was helemaal klaar met de zorg, maar hier wil ik graag werken” van een verzorgende en “Hier kan ik de dingen doen waarvoor ik ooit de zorg in ben gegaan” van een verpleegkundige.’

Duurzaam

Duurzaamheid heeft in de bouw van De Leyhoeve een duidelijke rol gespeeld. Om te beginnen is het gebouw modulair gebouwd. Als de vraag naar zorgsuites toeneemt, kunnen appartementen worden verbouwd om daarop in te spelen. Op het dak liggen zonnepanelen die de stroomvoorziening voor de algemene ruimten leveren. Verder is voorzien in warmte/koudeopslag. ‘Daarmee kunnen de vloeren worden verwarmd of gekoeld’, legt De Boer uit. ‘Tijdens die hele warme zomer van 2018 is het hier overal in het pand aangenaam koel gebleven. In de keuken wordt niet op gas gekookt, wat voor een à la carte restaurant heel bijzonder is. Veel materialen die in de bouw zijn gebruikt zijn herbruikbaar. En het hele pand is aardbevingsbestendig. Het is gebouwd als een bak die tien centimeter kan schudden zonder tot kritieke situaties te leiden. Niet dat de stad Groningen in het aardbevingsgebied ligt, maar we wilden de bewoners gewoon alle veiligheid bieden.’
De bekendheid met de aardbevingsproblematiek is overigens wel heel mooi gebruikt in de gangen waaraan de zorgsuites gelegen zijn. Die gangen zijn niet traditioneel verpleeghuiswit, maar zijn behalve die al eerder genoemde afbeeldingen van bankjes en muizen die de kleinkinderen voor een speurtocht kunnen gebruiken ook versierd met afbeeldingen van alledaagse zaken als fietsen en prullenbakken. En met tafereeltjes die iedere Groninger zal herkennen. Niet alleen de Martinitoren, maar ook scheuren in de muur.

Interview door Frank van Wijck

Meer weten

• Bekijk de website van de Leyhoeve in Groningen