Kamerbrief: ‘Meer aandacht nodig voor cultuursensitieve zorg’

In de Kamerbrief is allereerst aandacht voor wat er onder cultuursensitieve zorg wordt verstaan. Dit is belangrijk als vertrekpunt om het gesprek aan te kunnen gaan met alle partijen in de praktijk.

Wat is cultuursensitieve zorg?

Bij cultuursensitieve zorg is het belangrijk om iemand niet te beperken tot een cultuur, maar tegelijkertijd de cultuur ook niet te vergeten. Dit vraagt van zorgverleners om in te kunnen schatten wanneer de cultuur belangrijk is voor de cliënt, om er vervolgens ook naar te kunnen handelen. Ook is het nodig dat zorgverleners op hun eigen culturele achtergrond kunnen reflecteren. Deze achtergrond is namelijk altijd van invloed op het eigen handelen.

Cultuursensitieve en persoonsgerichte zorg

De kwaliteit van zorg hangt samen met de mate waarin zorgverleners kunnen omgaan met diversiteit. Goede en passende zorg is afgestemd op de behoeftes van de cliënt. In die zin is cultuursensitieve zorg dan ook een vorm van persoonsgerichte zorg. Tegelijkertijd vraagt cultuursensitieve zorg om meer dan persoonsgerichte zorg alleen.

Drie kernwaarden

In de Kamerbrief worden drie kernwaarden genoemd die van belang zijn:

1. Toegankelijkheid: Cliënten ervaren geen drempels in de zorg en hebben gelijke toegang tot passende zorg.
2. Herkenbaarheid: Cliënten herkennen zichzelf als persoon in de aangeboden zorg en voelen zich begrepen.
3. Effectiviteit en kwaliteit: Cliënten zien dat er rekening wordt gehouden met hun achtergrond en dat hun zorgvraag passend wordt beantwoord en dat gewenste doelen worden behaald.

Vijf maatregelen

Tijdens werkbezoeken werd duidelijk dat deze drie kernwaarden ook bijdragen aan werkplezier en behoud van zorgmedewerkers. De vraag is vervolgens hoe te komen tot daadwerkelijke toepassing van deze waarden. In de Kamerbrief worden daar vijf maatregelen voor genoemd:

1. Kennisuitwisseling tussen cultuurgenerieke en specifieke zorg.
   Cultuurspecifieke zorg onderscheidt zich van cultuurgenerieke (algemene) zorg doordat deze vorm zich nadrukkelijk richt op cliënten met een migratieachtergrond.   
2. Versterken van de stem van cliënten.
   Dit kan onder andere door de inzet van sleutelfiguren, en door te voorzien in leidraden voor de langdurige zorg. Ook zal er aandacht zijn voor een verbeterde informatievoorziening voor mensen met een migratieachtergrond en een langdurige zorgvraag.
3. Een aanpak voor de knelpunten op het gebied van tolken.
   Zo zijn er signalen dat het soms lastig kan zijn om gebruik te maken van diensten van tolken vanwege financiële redenen. Hiervoor is een verkennende studie uitgevoerd door adviesbureau Berenschot, namelijk het rapport: ‘Tolken in de zorg: een overzicht van huidige inzet, financiering en knelpunten’.
4. Een cultuursensitieve benadering in opleidingen en op de arbeidsmarkt.
   Onder andere door het opnemen van cultuursensitieve zorg in het opleidingscurriculum. En door ernaar te streven dat er een opleiding ‘Cultuursensitief werken’ voor zorgpersoneel en management komt. Aandacht voor cultuursensitief werken is ook belangrijk om discriminatie tijdens de opleiding of het werk te voorkomen.
5. Het stimuleren en vergroten van het urgentiebesef van een cultuursensitieve benadering.
   Het Ministerie van VWS wil (institutionele) discriminatie aanpakken. Iedereen moet zichzelf kunnen zijn en zich veilig kunnen voelen.

Leidraad cultuurspecifieke zorg

Als goed voorbeeld van kennisuitwisseling tussen cultuurgenerieke en specifieke zorg wordt de leidraad cultuurspecifieke zorg genoemd van het Netwerk van Organisaties van Oudere Migranten (NOOM). Hierin staat dat cultuurspecifieke zorg echt vraagt om een visie en beleid om deze vorm van zorg vanzelfsprekend te laten zijn.

Meer weten?

• Bekijk de leidraad cultuurspecifieke zorg.
• Lees het artikel ‘Nieuwkomers in de zorg: helpt nieuwkomers en pakt personeelstekort aan’
• Bekijk de publicatie ‘Cultuursensitieve zorg’
• Bekijk de Kamerbrief ‘Beleidsnota Cultuursensitieve Zorg’