De Wlz: helderheid brengen in een ingewikkeld zorgtraject

De Wet langdurige zorg (Wlz) is er voor iedereen die blijvend behoefte heeft aan 24 uur zorg per dag. Hieronder vallen medische zorg maar ook bijvoorbeeld maaltijden, hulp in de huishouding en dagbesteding. Cliënten die deze vorm van zorg willen aanvragen, hebben ernstige gezondheidsproblemen. Al kunnen ze vaak ook nog veel zelf en hebben ze niet alle Wlz-zorg nodig. ‘Het is een hele emotionele fase in het leven van mensen’, zegt Barbara de Groen, expert langdurige zorg bij Vilans. ‘De gezondheid van jezelf of van een van je dierbaren gaat achteruit. Dat is voor veel mensen een ingrijpend proces.’

Zo lang mogelijk thuis

Veel mensen willen zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Het is daarom prettig dat Wlz-zorg niet alleen in het verpleeghuis maar ook thuis gegeven wordt. Het aanvragen van Wlz-zorg is echter ingewikkeld. Bijvoorbeeld omdat je kunt kiezen uit verschillende pakketten: VPT (volledig pakket thuis), MPT (modulair pakket thuis) of PGB (persoonsgebonden budget). Welke keuze maak je, wat heb je nodig als cliënt?

‘Veel mensen zien door de bomen het bos niet meer’, weet Loreen Loman, adviseur kennismanagement bij Vilans. ‘Zorgverleners kunnen mensen helpen om goede keuzes te maken en te begeleiden naar de juiste vorm van zorg en wonen. Het is dus belangrijk dat je als professional weet welke mogelijkheden er zijn binnen de Wlz. En dat je de informatie goed kunt uitleggen aan cliënten. Daarnaast is het van belang dat je weet naar wie je kunt verwijzen als je er zelf niet uitkomt.’

Voortraject

Barbara en Loreen pleiten ervoor dat cliënten vooraf goed nadenken over hun situatie en de wensen die ze hebben. Als zorgverlener kun je cliënten helpen in dat voortraject door de juiste vragen te stellen. Barbara: ‘Stel, een echtpaar woont samen en een van hen heeft dementie. Ze willen gaan wonen in een beschermde woonvorm voor mensen met een Wlz-indicatie. Een vraag die je dan kunt stellen is: kan de mantelzorger daar blijven wonen als degene die de zorg nodig heeft overlijdt?’

Barbara geeft een ander voorbeeld. ‘Een echtpaar woont nog thuis in de eigen woning. Een van beiden heeft een Wlz-indicatie en is afhankelijk van zorg van de partner. Wat gebeurt er als de mantelzorger plotseling ernstig ziek wordt of overlijdt? Als er dan niets is geregeld, kom je in een crisissituatie terecht. De cliënt moet dan waarschijnlijk halsoverkop opgenomen worden in een verpleeghuis waar op dat moment plaats is.’

Vanuit Wmo of Zvw 

Een obstakel kan de overgang van de Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning) of de Zvw (Zorgverzekeringswet) naar de Wlz zijn. ‘Mensen kunnen bijvoorbeeld al huishoudelijke hulp vanuit de Wmo ontvangen’, zegt Loreen. ‘Of thuiszorg vanuit de Zvw. Wlz-zorg kan alleen geleverd worden als een organisatie daar een contract voor heeft. Het kan dan zijn dat de zorg niet meer door dezelfde organisatie gegeven kan worden. Het is belangrijk dat professionals meekijken en mensen voorbereiden op dit soort mogelijke veranderingen. Zodat ze niet in een gat vallen zonder zorg.’

Verschil in eigen bijdrage

Ook als het gaat om de financiën hebben mensen vaak veel vragen. Wat wordt er vergoed? En hoe hoog is de eigen bijdrage? Dat verschilt per persoon. Die eigen bijdrage hangt af van het soort zorg dat de cliënt krijgt. Ook het inkomen en het bezit spelen een rol. Ook hoe en met wie de cliënt woont is van belang. Woont de cliënt alleen thuis? Woont hij samen, en zo ja, met wie? Of woont hij in een zorginstelling?

Verschil in invulling

Ook de invulling van de Wlz-zorg verschilt per cliënt. Mensen hoeven niet alle zorg te krijgen uit het pakket. Vaak kunnen ze ook nog dingen zelf doen. Of kunnen ze dat leren. Dat wordt bekeken bij de aanvraag. Ook wordt gekeken naar wat familie, buren en vrienden kunnen betekenen. En welke (digitale) hulpmiddelen eventueel ingezet kunnen worden.

‘De mantelzorger, de familie of de buurt kan en wil vaak graag helpen’ legt Barbara uit. ‘Als de cliënt naar het ziekenhuis moet, kan een naaste bijvoorbeeld voor vervoer zorgen. Dat is ook fijn voor de cliënt. Het is daarom belangrijk om die mogelijkheid van tevoren te bespreken. Hetzelfde geldt voor het inzetten van digitale zorg. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van een medicijndispenser. Hiermee kan iemand op een vast moment zelf de medicatie innemen. De cliënt is dan minder afhankelijk van zorg.’

Cliëntondersteuner

Is de situatie heel complex? Dan is het goed om te weten dat je je cliënt kunt doorverwijzen naar een onafhankelijke cliëntondersteuner. Deze professionals zijn opgeleid om mensen te helpen bij dit soort complexe processen. Cliëntondersteuners vraag je aan:

• via de gemeente, als er nog geen Wlz-indicatie is
• via het zorgkantoor, als er al wel een Wlz-indicatie is