Warm welkom van Laurens: samen leven begint bij elkaar kennen

Laurens benadert de verhuizing naar een woonzorglocatie op een nieuwe manier: met ‘Warm welkom’. Hierin nemen zorgmedewerkers de tijd om cliënten, naasten én hun netwerk te leren kennen. ‘Wij willen graag dat cliënten bij ons een betekenisvol leven ervaren,’ zegt Nina van Loon, programmamanager Zelf & Samen. ‘Daarvoor moet je weten wat iemand betekenisvol vindt. En dat is voor iedereen anders. Daarom hebben we onszelf de vraag gesteld: hoe dan? Hoe kunnen wij als zorgorganisatie de cliënt beter leren kennen en bijdragen aan een betekenisvol leven? En: hoe kunnen wij de samenwerking met naasten het beste vormgeven?’

Wat mogen naasten wel en wat niet?

Om antwoorden te krijgen, organiseerde Laurens in het voorjaar van 2024 verschillende workshops met bewoners van enkele verpleeghuizen, hun naasten en zorgmedewerkers. De bijeenkomsten leverden volgens Nina veel inzichten op. ‘Naasten vertelden ons bijvoorbeeld dat zij niet goed wisten wat wel en niet mocht. Mochten zij zelf hun naaste wassen? Helpen met koken? Mochten zij op elk moment van de dag op bezoek komen? Begrijpelijke vragen, want wij waren gewend om alle zorg over te nemen. De naasten stonden min of meer buitenspel.’

‘In de workshops ging het ook al heel snel over de verhuisdag’, vervolgt Nina. ‘Die was zó druk, omdat er dan van alles geregeld moest worden. Dat moest echt anders. Een lid van de cliëntenraad zei: “Ik heb drie keer afscheid moeten nemen van mijn man: toen hij dementie kreeg en mij vergat, toen hij verhuisde en toen hij overleed. En die tweede keer, was het ergst.” Dat liet zien hoe aangrijpend een verhuizing naar het verpleeghuis kan zijn.’

Hulpvraag en netwerk in kaart

Wat heeft Laurens vervolgens met de input uit de workshops gedaan? Allereerst zijn de uitkomsten vertaald naar uitgangspunten voor ‘Warm welkom’, een nieuwe benaderingswijze van de verhuizing naar een woonzorglocatie. Belangrijk hierin is dat zorgmedewerkers, bewoners en hun naasten elkaar eerst goed leren kennen, bouwen aan een relatie en de tijd nemen om de hulpvraag én het netwerk goed in kaart te brengen. ‘Wederkerigheid is wat ons betreft heel belangrijk’, zegt Nina. ‘Als je een goede band opbouwt en het gevoel hebt dat de ander er voor jou is, zal de samenwerking ook gemakkelijker gaan. Maar Warm welkom gaat ook over taal. Zo spreken we niet meer over een “opname” en een “opnamegesprek”, maar over een “verhuizing” en een “kennismaking”.’

Met Warm welkom is ook de verhuizing van cliënten naar een verpleeghuis voortaan anders georganiseerd, vertelt Bas Poels, adviseur bij Laurens. Bas: ‘De verhuizing begint nu veel eerder. Toekomstige bewoners kunnen alvast wennen aan hun nieuwe woonplek door bijvoorbeeld een keer koffie te komen drinken. Daarnaast is het kennismakingsgesprek naar voren gehaald: niet meer op de verhuisdag, maar eerder en liefst bij de mensen thuis. Zo proberen we vóór de verhuizing al een relatie op te bouwen. Op de verhuisdag zelf moeten mensen vooral rustig kunnen landen op hun nieuwe plek.’

Nina: ‘Een mooi voorbeeld van hoe mensen in de praktijk langzaam kunnen wennen aan hun nieuwe woonomgeving: op een van onze locaties hebben we samen met naasten ervoor gezorgd dat een mevrouw in tien dagen verhuisde. Elke keer zetten we een nieuw meubelstuk op haar kamer. Eerst kwam mevrouw alleen lunchen, daarna at ze mee. Pas op de tiende dag bleef ze slapen.’ 

Verdiepen in bewoner

Om zorgmedewerkers, bewoners en naasten te ondersteunen zijn er voor Warm welkom verschillende middelen ontwikkeld. Zo is er een kennismakingsboekje waarin staat wie de nieuwe bewoner is, wat belangrijk voor hem is, wat naasten voor hem doen en hoe zijn netwerk eruitziet. ‘We vragen meteen al een actieve rol van bewoners en hun naasten’, zegt Bas, ‘want het is de bedoeling dat zij het boekje zelf invullen. Onze medewerkers gebruiken het boekje vervolgens om zich beter in de bewoner te verdiepen. Vroeger leek het kennismakingsgesprek bijna op het afwerken van een checklist. Nu kunnen medewerkers dieper op de antwoorden ingaan.’

Elkaar goed leren kennen houdt ook in dat moeilijke onderwerpen besproken worden. Enkele weken na de verhuizing vindt een verdiepend (proactief zorgplannings)gesprek plaats. ‘De zorgcoördinator en de regiebehandelaar praten dan met de bewoner over wat voor hem belangrijk is op het gebied van leven, zorg en sterven‘, licht Nina toe. ‘We merken nu al dat dit gesprek een positief effect heeft. Op een van de locaties had een bewoner haar heup gebroken na een val. Met mevrouw was al besproken dat zij in zo’n geval geen operatie zou krijgen, maar alleen nog pijnbestrijding. Dat voorkwam veel onrust.’

Betrokkenheid van naasten

In Warm welkom neemt Laurens ook de tijd om de naasten te leren kennen. Nina: ‘We stimuleren naasten om de eerste weken na een verhuizing actief betrokken te blijven. Zij kunnen bijvoorbeeld mee-eten of blijven slapen. Maar ook houden we in de eerste weken een gesprek met de mantelzorgers. Daarin vragen we hoe het nu met de mantelzorger gaat en wat hij nodig heeft.’  

Warm welkom is inmiddels op verschillende locaties uitgetest en afgelopen voorjaar formeel omgezet in beleid. De komende tijd zal de nieuwe benaderingswijze op alle 26 locaties van Laurens worden ingevoerd. ‘Dat betekent niet dat we er al zijn’, zegt Nina. ‘We willen blijven leren en ontwikkelen. Dit doen we ook samen met andere zorgorganisaties. We delen onze materialen en leren graag van de ervaringen van anderen. Uiteindelijk hopen we dat er op elke locatie een hechte gemeenschap ontstaat waarin mensen elkaar helpen. Zorgmedewerkers en naasten, maar ook naasten onderling.’