Kwaliteitsverpleegkundigen samen aan de slag met uitdagingen van de toekomst

Kennis en inspiratie opdoen

Op de Christelijke Hogeschool in Ede nemen ruim vijftig kwaliteitsverpleegkundigen uit het hele land plaats in de collegebanken. Ze komen om nieuwe kennis en inspiratie op te doen, hun functie te verdiepen, en vooral om van elkaar te leren. De functie van kwaliteitsverpleegkundige is nog relatief nieuw en de invulling verschilt per organisatie. De deelnemers zijn dan ook erg benieuwd welke vraagstukken er bij anderen spelen.

Toekomst van de zorg

De zorgsector staat voor grote uitdagingen, maken de eerste sprekers meteen duidelijk. Saartje Sondeijker en Bart van Mierlo van Vilans dagen de kwaliteitsverpleegkundigen uit om op een andere manier over de toekomst na te denken. Hoe ziet de zorg er in 2040 uit? ‘Misschien hebben cliënten dan wel meer regie over het eigen leven’, aldus een deelnemer. Een ander is minder optimistisch en verwacht dat de druk op het zorgpersoneel nog meer zal toenemen door personeelstekorten en een toenemende zorgvraag.

Voorbereiden op de toekomst

Saartje laat een afbeelding zien van een glazen bol. Daarin zie je de wereld op z’n kop en dat is precies de bedoeling, vertelt ze. Om ons voor te bereiden op de toekomst, zullen we de aannames die we nu hebben los moeten laten. De deelnemers in de zaal hoeven niet lang na te denken over waar ze vanaf willen. Zoals allerlei verpleegtechnische handelingen die je moet leren terwijl je die in je werk nooit hoeft toe te passen. En al die administratieve lasten natuurlijk. ‘Ik ben tot 10 uur ‘s ochtends met zorg bezig en heel wat uren met de administratie’, zal een van de deelnemers later toelichten.

Schakel tot verandering

‘Heeft elke cliënt een zorg-leefplan nodig?’, vraagt Saartje aan de deelnemers. ‘En moet elk incident geregistreerd worden?’ De uitdagingen voor de zorgsector kunnen ook een kans zijn om het onderbouwd anders te doen, aldus Saartje. ‘Het huidige zorgsysteem is gebouwd na de Tweede Wereldoorlog, vanuit de toen geldende behoeften en waarden. Nu alles piept en kraakt, biedt dat ook mogelijkheden om het systeem zo te veranderen dat het dichterbij onze huidige samenleving komt te liggen. En als schakel tussen de uitvoerende zorgmedewerkers en het management, ligt hier een belangrijke taak voor kwaliteitsverpleegkundigen.’

Bij elkaar in de keuken kijken

Om het gesprek hierover te faciliteren ontwikkelde Vilans ‘Toekomstpraat’: een set gesprekskaarten met 40 ethische kwesties. De deelnemers gaan in groepjes met de kaarten aan de slag. Ze zijn zo benieuwd naar elkaars ervaringen en hoe het werk bij anderen georganiseerd is, dat de meesten zich niet zo strikt aan de vragen op de gesprekskaarten houden. Wel worden er e-mailadressen uitgewisseld en afspraken gemaakt om functieprofielen en andere handige documenten met elkaar te delen. ‘We moeten meer bij elkaar in de keuken kijken’, is dan ook een belangrijk inzicht dat bij de plenaire terugkoppeling wordt genoemd. ‘Laten we niet het wiel opnieuw uitvinden en bij elkaar in de keuken kijken.’

Miranda van Bussel van Savant Zorg geeft alvast graag een inkijkje in haar keuken. Als kwaliteitsverpleegkundige heeft ze heel wat petten op. Ze adviseur zorgontwikkeling en projectleider toekomstbestendig werken. Ze geeft gevraagd en ongevraagd advies aan zorgmedewerkers en neemt deel aan externe netwerken en samenwerkingen in de regio. Door al deze rollen en taken te combineren vangt Miranda veel signalen op. ‘Hoe het gaat met de cliënten, met hun kwaliteit van leven en de kwaliteit van de zorg. Wat vinden medewerkers belangrijk en wat zijn wensen voor de toekomst? Al die signalen en verhalen deel ik met de directie en de bestuurders. Én ik maak een vertaling naar wat er op de locatie en binnen de organisatie nodig is. Ook geef ik de zorgmedewerkers het podium, zij delen hun praktijk. Zo breng ik de dagelijkse praktijk van de zorg naar het beleid en weer terug.’

Leiderschap, eigenaarschap en zeggenschap

Miranda heeft behoorlijk moeten vechten voor haar positie, en dat herkennen veel deelnemers. ‘Als ze ons nodig hebben ligt er zó’n stapel werk klaar, ‘maar als wij zelf iets willen worden we niet altijd serieus genomen. Dan moet je met je vuist op tafel slaan en sta je vaak alleen,’ aldus een deelnemer

Hoog tijd dat kwaliteitsverpleegkundigen daar zelf meer leiderschap in ontwikkelen volgens Anke Persoon en Judith van Zelst van beroepsvereniging V&VN en sprekers tijdens de bijeenkomst. Naast leiderschap is er meer zeggenschap en eigenaarschap nodig, stellen ze. Het is toch opvallend dat iedereen zich met het vak van kwaliteitsverpleegkundige bemoeit, terwijl ze dat bij een arts of fysiotherapeut nooit zullen doen. Het helpt als je zelf weet waar je verantwoordelijk voor bent en daar ook de verantwoordelijkheid voor neemt. Anke en Judith zetten de deelnemers aan het werk met een werkvorm om dat met elkaar te bespreken.

Omdenken en actie aanzwengelen

Gelukkig is er bij de borrel nog genoeg tijd om met collega-kwaliteitsverpleegkundigen na te praten. ‘Het is zo waardevol om met elkaar te sparren’, vertelt Kim Wever van Cardia enthousiast. ‘We kunnen zoveel van elkaar leren er is zo veel herkenning.’ Als kwaliteitsverpleegkundige houdt Kim zich zeker bezig met de toekomst van de zorg. ‘Ik zie het als mijn rol om actie aan te zwengelen. Om een beetje te kietelen en af en toe een bommetje te droppen.’ Dat is niet altijd makkelijk, maar ze heeft vandaag weer een hoop nieuwe ideeën opgedaan. Ook Jennifer Rootert van Korian gaat met nieuwe plannen naar huis: ‘Ik wil de gesprekskaarten tijdens teamvergaderingen gaan gebruiken. Gewoon als vast onderdeel van de vergadering, iedere keer een of twee kaarten bespreken. Ik hoop dat we daarmee als team wat minder in problemen blijven denken, en meer in oplossingen richting de toekomst.’ Omdenken dus – dat is wat ze na vandaag weer mee terugneemt naar de dagelijkse praktijk van haar werk.

Meer weten:

• Lees alles over: Kwaliteitsverpleegkundigen ouderenzorg