Carinova: ‘Voor goede langdurige zorg thuis moet je loskomen van denken in producten’
Een valkuil bij het organiseren van langdurige zorg thuis met een VPT-indicatie, is dat je te veel uitgaat van de financiering en daar je processen op inricht’, zegt Marion Verhey, regionaal projectleider langdurige zorg thuis. ‘Zo gaan we het namelijk niet redden in onze gezamenlijke opgave voor de zorg: minder geld uitgeven en behoud van kwaliteit en toegankelijkheid!
Ook Carinova is zich ervan bewust dat de huidige manier van zorg verlenen onhoudbaar wordt door alle ontwikkelingen. De organisatie ontwikkelde daarom regionaal de visie van zorg naar gewoon leven. Deze visie helpt bij het loskomen van het denken in zorgproducten. Marion: ‘Ik begon met de opdracht om modulair pakket thuis (MPT) en verpleegzorg thuis (VPT) te organiseren. Maar het risico is dan dat je vooral gaat kijken hoeveel geld je hebt en op basis daarvan de zorg gaat organiseren. Zo kwamen we tot de ontdekking dat we het niet over geld moeten hebben, maar over anders kijken naar de zorg en het leven. De volgende stappen zijn dan: Wat betekent dit dan en hoe kunnen we daar invulling aan geven?’
Vier uitgangspunten
Voor de implementatie stelde de organisaties in de regio, waaronder Carinova, een visieplaat op met 4 uitgangspunten:
- Thuis tenzij – Mensen blijven thuis wonen tenzij het echt niet anders kan.
- Positieve Gezondheid – Waar wordt iemand gelukkig van in het gewone normale leven?
- Digitaal tenzij – Zoveel mogelijk met digitale ondersteuning.
- Zelfredzaamheid en samenredzaamheid – de basis om langer thuis te kunnen blijven wonen.
Het stepped care model
Daarnaast maakt Carinova gebruik van het stepped care model, waarin de inzet van formele zorg niet meteen voorop staat.
Stap 1: zelfregie
Stap 2: inzet van hulpmiddelen
Stap 3: inzetten van directe netwerk
Stap 4: inzetten van vrijwilligers
Stap 5: inzet formele zorg
‘Door alleen maar over te nemen, ga je mensen afhankelijker maken. Eigenlijk is overname een heel raar uitgangspunt in de zorg. We moeten echt vanuit herstel, revalidatie en toevoegen gaan denken. En niet van tevoren alleen maar stilstaan bij risico’s. Want dan kom je nooit in beweging.’
Werken met een transformatiemanager
Marion: ‘Ik realiseerde me op een gegeven moment dat deze manier van kijken echt om een veel grotere beweging en een veranderopgave van de hele organisatie vraagt. Er was een interne transformatiemanager nodig en Carinova heeft toen Henrieke Schoon daarvoor aangesteld. Naast de interne opgave, geven we onder andere samen trainingen aan zorgprofessionals zodat zij goed invulling kunnen geven aan wat deze beweging in de praktijk betekent.’ Henrieke vult aan: ‘Deze transformatie vraagt van zorgprofessionals dat zij hun zorgbril afzetten en breder kijken. Als iemand bijvoorbeeld eenzaam is, is diegene beter geholpen met sociale contacten.’
Invloed op alle processen
Marion: ‘Daarnaast heeft deze manier van kijken invloed op alle processen in je organisatie. Denk aan de backoffice en het anders inregelen van de administratieve processen. Langdurige zorg thuis is geen wijkzorg en geen intramurale zorg, dus je administratie ziet er anders uit. Je verantwoordingslijn is anders, de inzet van je behandelaren is anders. De afdeling communicatie moet aan de slag met het maken van een nieuwe klantreis en het aanpassen van communicatie-uitingen. Maar ook: Hoe gaan we vastgoedontwikkeling doen als we niet langer mogen uitbreiden qua intramurale capaciteit?’
‘De organisatie van de langdurige zorg thuis is niet in een blauwdruk te vatten. Mijn advies? Ga vooral eerst ontdekken wat bij jouw organisatie past.’
Profiel leefondersteuner
Carinova heeft het profiel van leefondersteuner ontwikkeld. Dit is een medewerker die ondersteunt in het gewone, dagelijkse leven. Zij onderscheiden 3 profielen met focus op:
- Ondersteuning rondom de cliënt. Denk aan huishouding en begeleiding.
- ADL-zorg, huishouding en begeleiding.
- Begeleiding, huishouding en ondersteuning aan de cliënt, zoals ADL-zorg en medicatie.
Voor inzet van de leefondersteuner maakt Carinova ook gebruik van het stepped care model. Activering, zelfredzaamheid en samenredzaamheid staan daarbij voorop.
Zelf- en samenredzaamheid
Zelfredzaamheid en samenredzaamheid zijn de basis van langer thuis blijven wonen. Dat vraagt om een andere manier van kijken. Henrieke: ‘Een cliënt ging over van een indicatie Zorgverzekeringswet (ZvW) naar een VPT-indicatie. Ze was erg passief geworden en voelde zich ongelukkig en eenzaam. Wij gingen op bezoek om te kijken wat we nu konden toevoegen aan haar leven. Onze leefondersteuner is toen samen met mevrouw het huishouden gaan oppakken. Dit activeerde mevrouw waardoor ze deze taken uiteindelijk ook weer zelfstandig ging doen.’
Maaltijdvoorziening door Albert Heijn
Bij VPT is het verder mogelijk dat de cliënt zelf iets regelt qua maaltijdvoorziening. Marion: ‘We kunnen natuurlijk voor kant-en-klaar-maaltijden zorgen, maar ook hierin wilden we het normale leven als uitgangspunt nemen. Daarin is het belangrijk dat mensen zelf kunnen kiezen. Denk aan een boodschappenkratje bestellen met losse producten erin, maaltijdpakketten of kant-en-klare diepvriesmaaltijden. We zijn in gesprek geweest met meerdere leveranciers, maar konden moeilijk een partij vinden. Toen stelde een van mijn contacten voor om een presentatie te geven aan de Albert Heijn.’
Slim geregeld qua administratie
Henrieke: ‘Uiteindelijk kon Albert Heijn aan de cliënten het beste leveren wat we zochten. Mensen met een VPT-indicatie krijgen een zakelijk account wat op hun Compaan staat. Zij kunnen daar iedere week voor 75 euro aan boodschappen bestellen. Ze kiezen zelf wanneer de boodschappen bezorgd worden en de boodschappen worden tot in de keuken afgeleverd. Het mooie is dat de factuur direct naar Carinova gaat. Onze organisatie betaalt dit dan van de financiering voor de VPT-indicatie. De cliënt hoeft het dan niet voor te schieten en het geeft ons weinig administratieve last.’
Meerwaarde voor de cliënt
Marion: ‘We hebben verder onderzoek gedaan naar de effecten van de nieuwe functie van leefondersteuner onder cliënten, mantelzorgers en de leefondersteuner zelf. Cliënten ervaren weer zingeving en meer tijd en aandacht. Mantelzorgers voelen zich enorm ontlast. Cliënten zeggen: “Er is weer tijd voor me en ik kan weer over het leven praten met iemand.” De tijdswinst zit erin dat je efficiënter en integraal werkt door iemand met een andere functie in te zetten. Zo kost 3 uur leefondersteuning hetzelfde als 1 uur wijkverpleging. Daarnaast merken we dat we met leefondersteuning meer stabiliteit kunnen bieden voor cliënten door vaker dezelfde persoon bij de cliënt te laten komen.’
Henrieke: ‘Sommige leefondersteuners hebben geen zorgachtergrond. Die hebben dus van nature al geen zorgbril, maar zien direct de mens. Tegelijkertijd is het een investering voor de langere termijn. Je investeert met die leefondersteuner op kwaliteit van leven en zelfredzaamheid. Dat kan voorkomen dat je in een later stadium meer medische zorg moet inzetten. Een onsje welzijn scheelt zo een kilo zorg!’
Toekomstplannen
Voor Carinova is er nog genoeg te doen, zowel intern als in de samenwerking met anderen. Marion: ‘Zo zijn we met gemeentes in gesprek om een natuurlijke overgang tussen de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de langdurige zorg mogelijk te maken met bijvoorbeeld het profiel van die leefondersteuner. We willen en moeten verder beter gaan samenwerken met de voorliggende voorzieningen. Wat kunnen we bijvoorbeeld doen om eenzaamheid te voorkomen? Preventie betekent namelijk minder instroom in de zorg. Ook hier kan de gemeente iets in betekenen door meer wijk- of ontmoetingscentra. Tot slot zijn er bij stelselpartijen eveneens veranderingen nodig. Als de financiering vanuit systeemdenken een controlemiddel blijft, is het lastig om je proces anders in te richten. Daar kunnen zeker nog stappen in gezet worden.’
Downloads
Deel deze pagina via:
