Digitale zorg bekostigen én uitdragen met de hele organisatie

Aanleiding om in het beleid in te zetten op digitale zorg was het programma Anders Werken in de Zorg.  De regio Friesland van Zorggroep Sint Maarten sloot zich in 2018 aan bij dit programma. ‘Al snel merkten we dat als we het thema digitale zorg écht wilden oppakken in de hele organisatie, we het moesten borgen in de organisatie zelf’, aldus bestuursvoorzitter Patricia Bangma. Daarmee bedoelt ze ook financieel, waarover later meer. 

Mankracht vrijmaken

Eerst vertelt Patricia iets over hoe zij organisatorisch deze ontwikkeling zijn begonnen: ‘We hebben centraal in de organisatie twee adviseurs zorgtechnologie aangesteld, waarvan een uit de verpleegkunde kwam en een uit de IT.’ Inmiddels zijn die uitgebreid tot vier adviseurs en een portefeuillehouder zorgtechnologie en innovatie in de zorg. Daarnaast heeft elk team in de regio’s een zorgprofessional, die vier uur per week krijgt om als “tech-ambassadeur” actief te zijn. Die ambassadeur kan zelf aan de slag met kleine zorgtechnologievragen in het team. En hij draagt ook ideeën aan die centraal opgepakt kunnen worden. Regiomanager Agathe Oude Veldhuis is de portefeuillehouder. Ze vat samen: ’Het is belangrijk dat het mensen zijn die enthousiast worden van digitale zorg. Anders kun je nog zo graag willen dat het gebeurt, maar dan gaat het niet lukken.’

Beweging dankzij 'impulsgelden'

Hoe begin je met digitale zorg? In het kort: klein. In de langere uitleg betekende dat bij Zorggroep Sint Maarten dat het bestuur in samenspraak met de raad van toezicht besloot om jaarslijk zeven ton uit de eigen middelen te gebruiken als 'impulsgelden'. Met als doel de beweging in de organisatie op gang te brengen. Agathe: ‘Met die impulsgelden konden we beginnen met pilots van zorgtechnologie in de regio’s. Daarbij maken we altijd gebruik van bewezen technologie, zodat we zeker weten dát het effect heeft.’ 

Samenspraak met TZA

Agathe geeft als voorbeeld het spraakgestuurd werken. ‘Dat hebben we ingezet in de thuiszorg en de gehandicaptenzorg in samenspraak met de Technologie & Zorg Academie (TZA) in de Achterhoek. Medewerkers reageerden daar enthousiast op. Het wordt nu in de gehele organisatie in de wijkzorg ingezet. Vervolgens wilden ze het in de revalidatiezorg ook. De projecten worden nu centraal volledig gefinancierd door aan de ene kant subsidie van zorgverzekeraars, en aan de andere kant door afdrachten van de verschillende regio’s.’

Afdrachten uit de regio’s

De regio’s dragen standaard 0,25% van hun exploitatiekosten af voor het thema digitale zorg aan de centrale organisatie. Dat heeft meerdere redenen. Patricia: ‘Het is nogal een drempel voor de regio’s om, als ze iets met digitale zorg willen doen, daar geld voor vrij te maken. Zeker als je niet meteen ziet wat het oplevert. Door de regio’s standaard dat percentage te laten afdragen zetten we centraal de eerste stappen. Daarnaast voorkom je ermee dat een enthousiaste regio meer geld kwijt aan is dan een regio die nog aan het begin staat.’ Dat geld halen de regio’s direct uit de inkomsten uit de Zvw en de Wlz.

Top-down en bottom-up

Volgens Patricia is het belangrijk dat het bestuur het initiatief neemt. ‘Zorgmedewerkers zullen niet zo snel met het initiatief komen om met digitale zorg bezig te gaan. Dat initiatief moet je als bestuur in je visie nemen en het vervolgens ook uitdragen.’ Daarna is het wel belangrijk dat de hele organisatie betrokken wordt bij de keuzes. Agathe maakt dat concreet: ‘De ideeën die de tech-ambassadeurs bij hun teams ophalen, komen uiteindelijk bij het managementteam terecht. Die maakt daar een keuze in, en vervolgens wordt het besluit samen met de hele organisatie genomen.’

Borging

Inmiddels denkt Zorggroep Sint Maarten na over het borgen van succesvolle pilots. Agathe: ‘Tot nu toe was het zo dat regio’s technologie leenden van de centrale organisatie. Maar het idee is dat de centrale organisatie verder kan met pilots van andere technologie. Nadat een zorgtechnologie succesvol is geïmplementeerd moet ook het functioneel beheer goed worden ingeregeld. Daar zijn we nu mee bezig.’ Patricia vindt het jammer dat de subsidie van de zorgverzekeraars steeds tijdelijk is. ‘Je zou willen dat je dit volledig uit de exploitatie kunt financieren, zodat je ermee door kunt blijven gaan.’ Ondertussen is wel al een deel van de kosten gedecentraliseerd. Agathe: ‘We hebben besloten de uren voor de tech-ambassadeurs niet meer centraal te betalen, maar door de regio’s zelf te laten dragen. Dat de hele organisatie instemde met deze verandering, geeft wel aan dat we inmiddels de hele organisatie mee hebben.’