Ruim baan voor naasten en vrijwilligers door krapte arbeidsmarkt
Gepubliceerd op: 24-05-2022
‘Er is een fundamentele omslag nodig in het denken over hoe we zorgen en hoe we de zorg organiseren’, zo staat te lezen in het rapport ‘Anders leven en zorgen – Naar een gelijkwaardig samenspel tussen naasten, vrijwilligers en beroepskrachten’ van de Raad Volksgezondheid en Samenleving (RVS). In het rapport worden aanbevelingen gedaan om te komen tot een meer ‘hybride’ zorgsysteem en het netwerk van een hulpvrager beter te benutten. ‘Naasten, vrijwilligers en beroepskrachten moeten samen een team vormen om in een gelijkwaardige relatie de hulpvrager, en soms ook anderen die zorg nodig hebben, te ondersteunen.’
- Download het rapport Anders leven en zorg (pdf)
Hindernissen wegnemen voor inzet naasten en vrijwilligers
‘Hoe kunnen we de relatie tussen naasten, vrijwilligers en beroepskrachten herijken om – ook bij oplopende personeelstekorten – optimale zorg en ondersteuning te bieden aan hulpvragers in de langdurige zorg?’
Volgens het rapport van de RVS is het formele onderscheid tussen professionele en niet-professionele zorg te zwart-wit. In de praktijk zijn er al vele hybride vormen van zorgverlening ontstaan. Wetten, regels, procedures en afspraken staan deze vormen echter in de weg. En ook beroepskrachten en zorgorganisaties zijn volgens de RVS aan zet om ruim baan te geven aan naasten en vrijwilligers.
In onderstaande weergave is voor verschillende groepen weergegeven of zij zijn opgeleid, of zij worden betaald en wat hun nabijheid tot de zorgvrager is.
Het toegenomen aantal normen en protocollen voor zorgverleners beperkt het samenspel met naasten en vrijwilligers. Professionalisering zorgt voor uitsluiting van naasten en vrijwilligers. En ook de financiering van de zorg is niet stimulerend voor de samenwerking tussen naasten, vrijwilligers en beroepskrachten. Zo concludeert de RVS.
Hybride zorgsysteem
Om ervoor te kunnen zorgen dat iedereen de hulp ontvangt die nodig is én alle zorgverleners de maatschappelijke erkenning en waardering krijgen die hen toekomt, moeten we volgens de RVS toe naar een meer ‘hybride’ zorgsysteem. Voor een houdbare zorg is het – in het licht van de toenemende personeelsschaarste – nodig om verschillende mengvormen van betaalde, onbetaalde, georganiseerde, niet georganiseerde en meer en minder vrijwillige zorg ruimte te geven.
Het is nodig dat formele en informele zorgverleners elkaar beschouwen als onmisbare en gelijkwaardige partners die in teamverband aan een gezamenlijke zorgopdracht werken.
Netwerkgerichte zorg
Zodra iemand met een hulpvraag komt, is het volgens de RVS belangrijk dat beroepskrachten een verbintenis aangaan met het netwerk van de hulpvrager (en niet alleen met het individu). Als beroepskrachten van meet af aan een team vormen met naasten en vrijwilligers, kunnen zij de hulpvraag als een gezamenlijke opdracht beschouwen.
Aanbevelingen
Om dit te realiseren doet de RVS verschillende aanbevelingen:
- Laat naasten en vrijwilligers volwaardig lid zijn van het team dat zij met beroepskrachten vormen en geef hen via machtigingen makkelijker toegang tot het zorg(leef)plan.
- Zorg voor waardering: geef (semi-)informele zorgverleners een stem in de organisatie en het beleid. Kijk naar mogelijkheden als laagdrempelige respijtzorg, zorgwerk voor baanlozen, ruimere (zorg)verlofmogelijkheden, nieuwe vormen van financiering (meer gericht op een bijdrage aan zorgnetwerken) en mantelzorgwoningen.
- Kijk naar nieuwe beschrijvingen voor kwaliteit van zorg, die ook erkenning geven aan niet-traditionele hybride vormen van zorg die ook kwaliteit kunnen leveren, zij het naar andere maatstaven.
Meer weten
- Bekijk de tool ‘Samenwerken met informele zorg: verwanten en vrijwilligers’
- Bekijk de tool ‘Het sociale netwerk in kaart met een ecogram’
Deel deze pagina via:
