Hygiëne- en infectiepreventiebeleid: 5 stappen van Zorgcentra De Betuwe

Welke stappen kun je als organisatie zetten om te komen tot meer gezamenlijkheid in het hygiëne- en infectiepreventiebeleid? En wat is daarin de rol van een commissie hygiëne en infectiepreventie (HIP)? Bij Zorgcentra De Betuwe deden ze daar de afgelopen twee jaar ervaring mee op. En die kennis delen ze in een stappenplan.

‘Wij zijn goed op dreef’

Zorgcentra De Betuwe is een van de zorgorganisaties die deelnamen aan de pilot van ActiZ, in de aanloop naar het project Samen werken aan infectiepreventie. Zo waren hier twee werksessies onder leiding van een coach. ‘We hebben een hygiëne- en infectiepreventiecommissie, maar waren daarin erg zoekende. We wilden meer gezamenlijkheid creëren, een duidelijk doel en beleid formuleren en goede afspraken maken’, vertelt Nanne van Heumen, voorzitter van de commissie en projectadviseur kwaliteit. Haar collega Monique Steehouwer, verpleegkundige, praktijkopleider en commissielid, vult aan: ‘Het waren heel positieve sessies waarin we alles helder op een rij hebben gezet, zoals: wat zijn onze rol en taken en welke stappen gaan we zetten? Daarmee zijn we aan de slag gegaan en inmiddels zijn we goed op dreef.’

Stap 1: Stel een jaarplan op

Bij Zorgcentra De Betuwe werd eerst een jaarplan opgesteld met diverse thema’s, zoals: screen bestaande protocollen, zet een laagdrempelig auditsysteem op, kies in elk team een contactpersoon HIP en school deze contactpersonen. Vervolgens werd in de HIP-commissie overlegd wie verantwoordelijk is voor welke thema. Deze HIP-commissie zet de lijntjes uit en geeft advies; medewerkers zijn zelf verantwoordelijk voor de uitvoering, zoals ze dat in de zelfsturende teams gewend zijn (al worden ze desgewenst wel ondersteund). In de commissie zijn de volgende disciplines vertegenwoordigd: wijkverpleegkundige, verpleegkundige intramuraal, specialist ouderengeneeskunde, belevingsconsulent, praktijkopleider, kwaliteitsadviseur, kwaliteitsverpleegkundige, deskundige infectiepreventie van de GGD en een adviseur facilitair.

Advies
Vraag je per thema af of je nog andere expertise nodig hebt en wie je daarvoor kunt benaderen.

Stap 2: Ga aan de slag met één thema

Ga vervolgens aan de slag met één thema en begin niet met alles tegelijk, want dan raken medewerkers gedemotiveerd. Zo begon Zorgcentra De Betuwe met het werven van contactpersonen HIP in alle teams, zo’n vijftig in totaal. Monique ontwikkelde samen met een wijkverpleegkundige een scholingsprogramma voor deze contactpersonen, dat ingaat op vragen als: welke tools heb je nodig en wat is de actuele situatie binnen je eigen team. Ook werden de bestaande protocollen tegen het licht gehouden en werden nieuwe werkinstructies geformuleerd.

Advies
Wees in de vacature voor het werven van contactpersonen heel duidelijk over wat je van deze medewerkers verwacht.

Stap 3: Breng de actuele situatie in kaart

Bij Zorgcentra De Betuwe werd een nieuw auditsysteem opgezet en bracht een deskundige infectiepreventie op verschillende manieren de actuele situatie in kaart, zoals: hoe zien de badkamers eruit, hoe verloopt de toiletgang en hoe is de handhygiëne. Hier was steeds de contactpersoon van de afdeling aanwezig en dat pakte heel goed uit.

Advies
Door een contactpersoon van het team in de audit te betrekken, voelt dit vertrouwd voor het team en leert de contactpersoon on the job. Hanteer als uitgangspunt: leren en verbeteren, niet controleren.

Stap 4: Deel informatie

Tijdens de audits werd duidelijk dat veel goed gaat; daarnaast waren er ook verbeterpunten. Soms zijn die snel op te lossen, maar niet altijd. Zo maakte de audits duidelijk dat het systeem voor het spoelen van po’s op verschillende plekken niet goed werkte en een nieuw systeem nodig is. En zoiets kost tijd. De commissie HIP deelt de bevindingen op intranet, zodat afdelingen van elkaar kunnen leren. Bovendien kunnen mensen altijd vragen stellen aan de commissie over zaken waar ze tegenaan lopen.

Advies
Wees transparant en zoek als HIP-commissie de verbinding met de medewerkers.

Stap 5: Borgen van aandacht

Bij Zorgcentra De Betuwe staan hygiëne en infectiepreventie nu dus in de schijnwerpers, maar de vraag is: hoe borg je die aandacht? De HIP-commissie is nog volop bezig met die vraag. Nanne: ‘We hebben de basis voor samenwerken gelegd en weten nu wie welke rollen heeft. De opbrengst is dat veel mensen er momenteel mee bezig zijn. Daarbij hebben de contactpersonen HIP een belangrijke rol, dus de vraag is wat je doet als zo’n contactpersoon weggaat. Daar willen we bijvoorbeeld nog een plan voor maken.’

Advies
Geef de organisatie tijd en ruimte om te verbeteren.