Omdenksessie: Welk arbeidsmarkttekort?

Gepubliceerd op: 11-07-2022

Vilans-adviseur Bart van Mierlo: ‘Bij het oplossen van vraagstukken zijn we geneigd om te denken vanuit patronen, waardoor we zelden met iets nieuws komen. Zo hebben mensen bijvoorbeeld de neiging om lineair over de toekomst te denken. En dat terwijl het verleden ons laat zien dat er een hoop veranderingen op basis van toevalligheden tot stand komen.’

Vertrouwde denkpatronen

Een aantal van die vooroordelen:

• Vasthouden aan de status quo - vanuit de aanname: verandering is slecht voor je inkomsten.
• Het bevestigende vooroordeel - wanneer je twijfelt, kies je voor wat bekend is en krijg je meer van hetzelfde.
• Het optimistische vooroordeel - vanuit de aanname: dit idee is zo goed, dat het onmogelijk kan falen.
• Het vooroordeel van de expert - de expert weet alleen niet wat de expert niet weet.
• De groepsmisvatting - de neiging om hetzelfde te denken als de meerderheid omdat dit zo makkelijk is.

Verkennen in plaats van plannen

‘Er zijn 3 manieren om te anticiperen op de toekomst’, vertelt Maikel Eikenboom, innovatiefunctionaris bij ASVZ. ‘Namelijk: plannen, voorsorteren en exploreren. Plannen gaat uit van de huidige situatie en richt zich bijvoorbeeld op meer zorgmedewerkers aannemen. Voorsorteren is: “We zien een arbeidsmarkttekort op ons afkomen en technologie kan ons daarvoor behoeden”. De derde manier is exploreren. Je kijkt met een open blik, waarbij je niet uitgaat van het heden, maar de toekomst. Zo vormen we de toekomst niet naar onze verwachtingen en kunnen we onze verbeelding gebruiken. Dat is wat we tijdens deze sessie gaan doen.’

2070: ‘Er wordt voor ons gezorgd’

De deelnemers kregen een citaat uit 2070 voorgeschoteld, dat anders was dan je uit vooroordelen zou kunnen bedenken. Een bewuste keuze om de gebruikelijke aannames van de deelnemers te provoceren: ‘Stilte en saai, hoe vul ik mijn dag? Zinvol? De leegte voorbij maakt me al blij. Ik kan doen wat ik wil, maar wat ga ik doen? Alles is geregeld van hoofdzaak tot detail, er wordt voor ons gezorgd. We zijn onder de pannen.’

arbeidsmarkttekort-omdenksessie-foto3

Zorgmedewerkers krijgen beter betaald

In twee groepen gingen de deelnemers uiteen voor een creatieve brainstorm. Zij boorden een potentieel aan nieuwe toekomstmogelijkheden aan. Denk bijvoorbeeld aan een samenleving waarin mensen alleen nog werken om robots in elkaar te zetten met een ministerie voor robotica. Of waar mensen betaald worden naar daadwerkelijke meerwaarde voor de samenleving en de lonen van zorgmedewerkers fors hoger liggen. Of waar mensen alleen nog onderwijs volgen en werken vanuit intrinsieke motivatie, omdat iedereen een basisinkomen krijgt.

Wat kwam er uit de sessie over arbeidsmarkttekort?

De deelnemers gaven tot slot antwoord op de vraag: wat is nu een nieuwe vraag voor mij als het gaat om arbeidsmarkttekorten? Dit leverde de volgende denkrichtingen op:

• ‘Hoever gaan we nu met zorgtechnologie? Maken we wel de goede keuze?’
• ‘Hoe kunnen we de arbeidsmarkt zo inrichten dat iedereen kan doen wat hij leuk vindt?’
• ‘Is het niet slimmer om de samenleving zo in te richten dat iedereen één dag in de zorg kan werken? Heel veel mensen vinden het immers waardevol om te zorgen voor een ander.’
• ‘Sommigen sectoren zijn makkelijker te automatiseren. Is het niet beter om ons daarop te richten? Zo maken we ook handen vrij voor de zorg.’

arbeidsmarkttekort-omdenksessie-foto2

Meer weten

• Bekijk het thema Toekomst verpleeghuiszorg
• Lees ook: Ouderenzorg klaar voor de toekomst: Leven Lang Leven