Verpleegkundig specialist versterkt specialist ouderengeneeskunde bij ZuidOostZorg
Bij ZuidOostZorg neemt de verpleegkundig specialist als voorwacht taken over van de specialist ouderengeneeskunde tijdens avonden, nachten en weekenden. Mascha van der Lee: ‘Voordat je deze stap als organisatie zet, is het belangrijk om eerst overdag al goed op deze manier te werken.’
‘Ook in Friesland speelt steeds vaker de vraag hoe we kunnen zorgen voor voldoende personele inzet’, vertelt specialist ouderengeneeskunde (SO) Mascha. ‘Friesland is een krimpregio en we zullen in de toekomst met steeds meer thuiswonende ouderen te maken hebben. De problematiek wordt complexer en dat vraagt om meer samenwerking met de eerste en de tweede lijn.’ De druk op de SO’s neemt dan ook toe. ‘Zo zijn we aan het kijken of we een rol kunnen vervullen op de spoedeisende hulp, omdat ons specialisme ook daar echt nodig is.’
Voorwacht en achterwacht tijdens ANW
Mascha: ‘We zijn in 2009 al begonnen om met verpleegkundig specialisten (VS) te werken in de dagelijkse medische zorg. Daardoor was de stap logisch om hen ook in de avonden, nachten en weekenden (ANW) voorwacht te laten zijn. Overdag ging deze werkwijze namelijk al heel goed.’ Tijdens ANW beschikken de locaties van ZuidOostZorg allemaal over één nummer waar naartoe gebeld kan worden. De VS die dienst heeft voert een triage uit en adviseert een behandeling. Op het moment dat hij er niet uitkomt, kan hij overleggen met de SO die als achterwacht fungeert.’
‘Specialisten houden elkaar scherp’
‘Als VS neem ik zowel medische als niet-medische taken op me’, vertelt Marck Roman. ‘Op de afdeling ben ik het eerste aanspreekpunt. Ik blijf zaken tegenkomen die echt in mijn expertisegebied liggen, bijvoorbeeld urineweginfecties, longinfecties of ontregelde diabetes. Dan weet ik prima wat te doen. Voor complexere zaken overleg ik met de SO. Bijvoorbeeld als een patiënt een niet eerder ontdekt hartprobleem blijkt te hebben. Dan doe ik de diagnostiek, vertel ik wat ik heb gezien en overleg ik over de vervolgstappen. We vragen regelmatig laboratoriumonderzoeken aan. Dan is het fijn om bij de uitslagen na te gaan of de SO dezelfde conclusie trekt of dat hij het anders ziet. De SO en de VS helpen elkaar zo om scherp te blijven. We hebben een lijst met situaties opgesteld waarin we sowieso met elkaar willen overleggen.’
Takenverlichting
Door regelmatig te overleggen verandert de dynamiek van het overleg gaandeweg. Marck: ‘Eerst gaat het overleg over: “Hé, wil je met me meekijken, want dit is er misschien aan de hand.” Dat wordt later: “Hé, wil je met me meekijken, want dit heb ik gezien en daarom denk ik hieraan, klopt dat?”’ De samenwerking zorgt voor takenverlichting voor de SO. ‘Wat scheelt voor de SO is dat die niet meer patiënten hoeft te bezoeken op verschillende locaties van ZuidOostZorg tijdens ANW’, licht Marck toe. ‘In veel gevallen kan de VS nu de diagnostiek doen.’
‘Schouwen hoeft niet in alle gevallen’
Toch geldt dit niet voor alle situaties. ‘Als iemand komt te overlijden moet de SO nog steeds komen schouwen’, zegt Mascha. ‘Juridisch is het zo vastgesteld dat een arts de officiële schouw moet verrichten. Ik kan me voorstellen dat dit nodig is bij onverwacht overlijden en acute situaties. Maar de realiteit bij ons is dat we vaak met overlijdens te maken hebben van mensen die al geruime tijd achteruitgang hebben laten zien. In zulke gevallen zou een VS ook prima de doodsoorzaak kunnen vaststellen. Het zou mooi zijn als dit in de toekomst anders geregeld wordt.’
Tips van ZuidOostZorg
Wat Marck en Mascha andere organisaties willen meegeven? In ieder geval dat het heel belangrijk is dat er vertrouwen is tussen de VS en de SO.
‘Bewaak grenzen van je vakgebied’
Marck: ‘Vertrouwen is iets dat op een natuurlijke wijze ontstaat. Het helpt daarbij als het contact met de SO goed en laagdrempelig is. Daar moet je goede afspraken over maken. Daarnaast moet je de grenzen van je eigen vakgebied goed kennen. Doordat de druk op de zorg toeneemt, kan de neiging zijn om je eigen grenzen op te schroeven, terwijl je gewoonweg niet alles in je eentje kunt oplossen.’
Draagvlak
Ook Mascha noemt vertrouwen als belangrijk: ‘Daarbij helpt het dat we ook casuïstiekbesprekingen hebben binnen de vakgroep waarin ruimte is voor reflectie. Verder is draagvlak belangrijk. Je gaat toch iets “nieuws” verwachten van VS’en. Dat kun je niet van bovenaf gaan opleggen. Belangrijk is dat een VS overdag eerst wat ervaring opdoet met het nieuwe takenpakket. Pas dan kun je uitbreiden naar ANW, want op die tijdstippen is iemand toch wat meer “alleen”. De manier waarop de VS informatie aandraagt is tot slot heel belangrijk. Je moet goed kunnen vertellen wat je precies ziet, wat je al hebt gedaan. Op die manier kan de SO alles goed interpreteren.’
Profiteren van elkaars expertise
Naast dat deze manier van samenwerken de SO ontlast, zien Mascha en Marck ook nog een ander voordeel. Mascha: ‘Er ontstaat meer gelijkwaardigheid in het team. Daarbij scheelt het dat je ook meer samen overlegt. De SO profiteert van de expertise van de VS en omgekeerd. Je versterkt elkaar op deze manier.’ Die gelijkwaardigheid wordt ook versterkt doordat ZuidoostZorg een plattere organisatie is geworden. Zo was er eerst een manager behandelend dienst, maar die laag is er niet meer. De vakgroepen hebben hierdoor een meer zelfsturend karakter gekregen. Zo spelen zij flexibeler in op alle ontwikkelingen.
Door Marit van der Meulen
Meer weten
Deel deze pagina via:
