Studenten onderzoeken beste vorm GPS-tracking voor verpleeghuis

Gepubliceerd op: 16-10-2019

Erik Derkink werkt bij Zorgfederatie Oldenzaal en wordt vier dagen per week uitgeleend aan de Technologie & Zorgacademie (TZA). Deze netwerkorganisatie van (zorg)ondernemers, overheden en onderwijsorganisaties in Oost-Nederland laat studenten en professionals kennismaken met zorgtechnologie. In een vernieuwende omgeving worden allerlei toepassingen die de zelfstandigheid van zorgvragers vergroten uitgeprobeerd. ‘Bewustwording, acceptatie en adoptie van zorgtechnologie – daar gaat het om.’ De HBO-V-studieroute Gezondheid en Technologie van Hogeschool Saxion sluit hier naadloos op aan: ‘Weet jij de brug te slaan tussen zorg en technologie?’, valt te lezen op de website. Derdejaars student Jaap Schildkamp vindt dat inderdaad belangrijk. ‘Het is een mooie uitdaging om een bestaande technologie op een innovatieve manier toe te passen, zodat ze ook écht werkt. Veel zorgtechnologie blijft nog onderbenut, terwijl het zó veel mogelijkheden biedt.’

Waaraan moet een dwaaldetectie-device voldoen?

De vijf studenten werkten nauw samen met TZA en Zorgfederatie Oldenzaal in dit project van twintig weken. Erik: ‘De Zorgfederatie doet best veel aan technologie. Ook de Raad van Bestuur ziet de voordelen van technologische toepassingen. De laatste jaren hebben we alle initiatieven samengebracht in een projectgroep technologie, om te voorkomen dat op verschillende plekken in de organisatie verschillende pilots opduiken. Als die niet verder komen of onzorgvuldig worden uitgevoerd, heb je er weinig aan. Een structurele aanpak helpt.’ Jaap vertelt dat deze projectgroep voor de studenten als klankbord diende. ‘In het eerste gesprek vroegen we waar men tegenaan liep. De onderzoeksvraag luidde uiteindelijk: “Welke mogelijkheid van GPS-tracking is passend voor cliënten van locatie Scholtenhof?” Daarmee zijn wij op een gestructureerde wijze aan de slag gegaan, om te beginnen met het opstellen van een programma van eisen. Waaraan moet het nieuwe dwaaldetectie-device voldoen? Zo moet het bijvoorbeeld tegen vocht kunnen, toegankelijk zijn voor meerdere zorgprofessionals en gemakkelijk oplaadbaar zijn. Dit soort informatie haalden we uit gesprekken met medewerkers, mantelzorgers en cliënten.’

Vrijheid tegenover privacy

De studenten onderzochten de voor-en nadelen van GPS-tracking bijvoorbeeld via een riem, in slim incontinentiemateriaal, in sieraden etcetera. Alle opties hadden zo hun sterke en zwakke punten: ze voldeden in meer of juist in mindere mate van het zorgvuldig opgestelde programma van eisen. De mogelijkheid van GPS-tracking die het allerbest scoorde was de GPS-pleister. Jaap: ‘Hiermee voeg je bestaande technologieën samen tot een nieuwe, prima bruikbare toepassing. De pleister bevat een GPS-chipje. Je plakt hem bij de cliënt tussen de schouderbladen en verwisselt hem een maal per week. De chip staat in verbinding met een app waarmee de zorgmedewerkers kunnen zien waar de cliënt is. Als deze – of zijn familie – tenminste akkoord gaat met het dragen van de pleister, uiteraard.’

Hier raakt Jaap aan het spanningsveld tussen privacy-beperking en vrijheidsverruiming. Hij vertelt dat dit dilemma in het begin van het onderzoek best een lastig punt was: ‘Daar worstelden we wel mee. Je weegt veiligheid, vrijheid en privacy tegen elkaar af.’ Erik onderstreept het uitgangspunt bij de Zorgfederatie om cliënten zoveel mogelijk vrijheid en ruimte te geven. ‘Dat is al heel lang ons streven. Net als de nieuwe wet Zorg en Dwang hebben wij ook het principe dat we mensen geen beperkingen opleggen tenzij het niet anders kan.’

Naar een concreet product

Over de uitkomst van het onderzoek, de GPS-pleister, is Erik bijzonder enthousiast. ‘Zelf dachten we al in die richting, maar nu is het objectief onderzocht. En bovendien is het een veel goedkopere trackingsmethode dan de gebruikelijke toepassingen in polsbandjes enzovoort. Alleen: die GPS-pleister is er nog niet. Nergens heb ik dit product nog gevonden, terwijl ik zeker weet dat het toekomst heeft.’

Jaap kan evenmin wachten op de doorontwikkeling van het onderzoek naar een concreet product. ‘Ik hoop dat er een vervolg komt op dit traject, in samenwerking met mensen vanuit disciplines als bedrijfskunde, techniek, rechten. Dan doe ik zeker mee.’

Tips & tricks

• Betrek vanaf het begin álle mogelijke stakeholders bij je onderzoek, ook technici, bedrijven, universiteiten, start-ups.
• Ga niet op zoek naar een technologie waarvan je kunt weten dat die uiteindelijk zal afketsen op te hoge kosten.
• Sluit goed aan op de leefwijze van de cliënt voor wie je iets ontwikkelt.
• Maak het niet onnodig ingewikkeld: een kleine oplossing kan veel impact hebben. Een betere toepassing van bestaande technologie kan soms veel beter werken dan een splinternieuwe technologie.
• Onderzoek goed of een nieuwe technologie(toepassing) geschikt is voor je doelgroep.
• Zorg ervoor dat een nieuwe technologie(toepassing) op de juiste wijze wordt gebruikt en de medewerker niet méér tijd kost in plaats van minder. Dan verhoog je eventuele technologie-weerstand onder medewerkers.

Meer weten

• Lees alles over het thema Technologie
• Ga naar de website van Zorgfederatie Oldenzaal