Regio Heerenveen kiest voor populatiegerichte vernieuwde aanpak
Samen met verschillende partijen uit de zorg, gemeente en de inwoners van Heerenveen kijken naar wat de inwoners in de regio nodig hebben en daarbij een datagerichte aanpak hanteren. Dat is waar de regio Heerenveen en omstreken in 2020 voor koos. ‘Wij spreken hier over duurzame populatiegerichte zorg, waarin partijen samenwerken om mensen te ondersteunen’, vertelt Ester Kuiper, lid van de raad van bestuur van ouderenzorgorganisatie KwadrantGroep.
De regio Heerenveen geldt landelijk al langere tijd als goed voorbeeld van domeinoverstijgend samenwerken. ‘Al vanaf 2015 werken we aan integrale samenwerking in het netwerk preventie, zorg en welzijn. Dat heeft geleid tot het Regioplan integrale zorg Heerenveen en omstreken. Samen hebben we verschillende interventies op verschillende niveaus in diverse samenwerkingsverbanden ontwikkeld. Daar zijn mooie voorbeelden van, zoals meekijkconsulten van het ziekenhuis bij de huisarts en het wijkgericht werken met de wijkverpleegkundige, huisarts en gemeente. De basis voor de samenwerking is hier al langere tijd heel goed. Maar we merkten dat we niet alleen vanuit projecten wilden redeneren: we hadden behoefte aan een brede, populatiegerichte aanpak’, licht Ester Kuiper toe. ‘We’, dat zijn onder andere huisartsen, gemeente, V&V, ziekenhuis, wijkverpleegkundigen, GGZ en burgers (via cliëntvertegenwoordigers).
Hoger doel
De populatiegerichte aanpak dient een hoger doel, vult Jenna Kleingeld aan. Zij is programmaondersteuner in Friesland en helpt hen in het ontwikkelen van hun strategische visie. ‘Heerenveen zet in op Triple Aim, ofwel: het waarborgen van de continuïteit van zorg voor kwetsbare bewoners bij gelijkblijvende kosten en een gezonde bevolking.’ En dat gebeurt dus onder andere door op basis van data (potentieel) kwetsbare mensen in de regio in beeld te brengen. Dat helpt de samenwerkende partijen om ook andere (niet medische) interventies te ontwikkelen en in te zetten. Daarmee kan mogelijk voorkomen worden dat mensen zorg nodig hebben, of kan zorg worden uitgesteld. Uitgangspunt vormt het idee dat de cliënt en zijn netwerk zoveel mogelijk de regie houden.
Twee perspectieven
De regio kijkt bij deze aanpak vanuit twee perspectieven naar de bevolking. Het eerste perspectief is het zorggebruik, bijvoorbeeld: maken veel mensen gebruik van dementiezorg, of cardiologie? Het tweede perspectief is welke mensen deze zorg gebruiken en wat hun leefstijl is. De regio onderscheidt hierin negen segmenten, variërend van sociale senioren en budgetgedreven huurders tot ambitieuze stellen en jongeren en studenten. Ester Kuiper: ‘Bij een populatiegerichte aanpak kijk je niet vanuit de koker van de zorgaanbieder, maar creëer je een integraal beeld van een persoon: welke zorg gebruikt iemand in de Wmo, de Zvw en de Wlz? Welke aanbieders komt iemand tegen onderweg? Kunnen we dit slimmer doen? Op die manier kun je veel gerichter en veel effectiever interventies inzetten om bijvoorbeeld zorg te voorkomen of bijvoorbeeld op een andere manier aan te bieden.’
Wethouder Zoetendal: ‘Deze zorgvraag vereist andere oplossingen’
‘Ik ben blij met deze ontwikkeling’, zegt Jelle Zoetendal, die als wethouder van Heerenveen al acht jaar gezondheid en Wmo in zijn portefeuille heeft. De ontwikkeling is ook noodzakelijk, zegt hij, want in Heerenveen hebben inwoners vergeleken met de omliggende gemeenten een bovengemiddelde zorgvraag. En dat vraagt om andere oplossingen. ‘De laatste jaren zijn de partijen echt met elkaar aan tafel gaan zitten en hebben we veel data en gegevens bij elkaar geschoven. Ik vond het mooi om zo een inkijkje te krijgen in de medische wereld en elkaars taal te leren spreken. Bovendien hebben we nu een dashboard met alle nodige gegevens. De uitdaging is nu om over de schotten van organisaties heen de goede oplossingen te vinden.’
Als voorportaal van onder andere de Wmo is het logisch dat de gemeente aangehaakt is bij de samenwerking, zegt hij. De populatiegerichte aanpak sluit bovendien naadloos aan bij het nieuwe gezondheidsbeleid van Heerenveen, waarin gekozen is om meer nadruk te leggen op positieve gezondheid. De gemeente speelt onder andere een rol in de pilot Welzijn op Recept: huisartsen kunnen patiënten verwijzen naar een welzijnscoach van de gemeente.
‘Wellicht spelen er andere problemen, zoals een scheiding of ongezonde leefstijl. De welzijnscoach kan mensen weer verwijzen, bijvoorbeeld naar een leefstijlcoach. Dat gebeurt nu al regelmatig, al is het voor huisartsen soms wennen om niet medisch te verwijzen. Inwoners waarderen het zeer.’ De gemeente hoopt de werkwijze uiteindelijk in de hele gemeente uit te rollen. Ook de wijkgerichte aanpak van de gemeente sluit aan bij de populatiegerichte aanpak, vanwege de data die verzameld worden. ‘In de wijkgerichte aanpak zetten we bepaalde interventies in de ene wijk meer in dan de andere, afhankelijk van welke problemen meer in die wijk voorkomen. De data laten dat goed zien. Zo hopen we te komen tot een meer passend aanbod van zorg.’
Vernieuwend: met data kijken
Zo hebben budgetgedreven huurders met een laag inkomen bijvoorbeeld minder mogelijkheden dan gegoede senioren. En in wijken met veel sociale senioren wordt veel vrijwilligerswerk gedaan en kun je vaker informele zorg inzetten. Ook verschillen segmenten in hun vermogen om met nieuwe technologie om te gaan. En tot slot is sprake van verschillen in hoe je mensen bereikt, aanspreekt en informeert. ‘Op deze manier kijken naar je eigen populatie is echt vernieuwend’, concludeert Ester Kuiper.
Sterke afname gebruik formele zorg
Een samenwerking van het Jan van Es Instituut, ROS Friesland, DataFryslân en Weyond heeft de benodigde data inmiddels beschikbaar en inzichtelijk gemaakt. Ook is de programmaorganisatie ingericht en zijn pilots gestart. Zoals de pilot positieve gezondheid in de huisartsenpraktijk, waarbij er afspraken gemaakt zijn met de zorgverzekeraar. Hierin kan de huisarts extra tijd uittrekken voor een consult, voor een gesprek over positieve gezondheid. In de praktijk leidt dit al tot een sterke afname van het gebruik van formele zorg. ‘En dat is precies waar we naartoe willen’, zegt Ester Kuiper, die benadrukt dat de regio inzet op ‘verbreden en verrijken’.
Oplossingsrichtingen
Daarbij kiest de regio voor zeven oplossingsrichtingen, zoals: preventie door in te zetten op leefstijlgroepen, reablement (langer actief thuis), inzetten van technologie en ondersteuning door de gemeenschap (‘mienskip’) en verantwoordelijke taakdelegatie. Dat laatste is bedoeld om zowel de schaarse professionele capaciteit als alle talenten in de keten en samenleving te benutten. Neem de wijkverpleegkundige die in de nachtdienst sommige taken van huisartsen overneemt. Dat leidt ook tot een efficiëntere inzet van zorgmedewerkers en dat is van groot belang, gelet op de groeiende krapte op de arbeidsmarkt. ‘Natuurlijk lopen wij wel eens tegen de belangen van individuele organisaties aan, maar de krapte dwingt ons gewoon om het anders te organiseren. Het is ook beter voor de cliënt en voor medewerkers, want het kan bijdragen aan meer werkplezier’, zegt Ester Kuiper. Volgens Jenna Kleingeld is Heerenveen al langer op de goede weg. ‘De regionale samenwerking is hier al volwassen geworden, al zal de vernieuwende populatiegerichte aanpak wel nog goed in organisaties moeten landen. De basis is er.’
Tekst: Karin Burhenne
Meer informatie
Deel deze pagina via:
