Publicatie Duurzame medische zorg in de regio
De ouderenzorg verduurzamen door meer samen te werken in de regio. Dat is het thema van de interactieve publicatie over duurzame medische zorg in een aantal pilot regio’s. De publicatie schetst de problemen in een aantal regio’s en laat zien hoe zij experimenteren met innovatieve vormen van ouderenzorg.
In het project werken de regio’s samen met Waardigheid en trots in de regio, het ministerie van VWS en de Erasmus Universiteit Rotterdam. Directe aanleiding vormt het groeiend tekort aan specialisten ouderengeneeskunde (SO) in meerdere regio’s. Het is een van de problemen die het gevolg zijn van de vergrijzing en toename van complexe zorgbehoeften in combinatie met een krimpende beroepsbevolking. Om de problemen het hoofd te kunnen bieden, is een andere kijk op ouderenzorg en meer samenwerking nodig. En dat is precies wat in de regio’s die werken aan duurzame medische zorg gebeurt. De interactieve publicatie duurzame medische zorg laat goed zien wat per regio de uitgangspunten zijn en wat er al concreet gebeurt in pilots.
Duurzame medische zorg aan ouderen in de regio
Tekorten in de praktijk
De partijen in de samenwerking zijn haast vanzelf bij elkaar gekomen. Anke Huizenga, bestuurder van ZuidOostZorg (Zuidoost Friesland), geldt als een van de aanjagers. ‘Onze organisatie was al langer op zoek naar oplossingen voor het tekort aan SO. Zo hebben we eerder met Erasmus onderzoek gedaan naar taakherschikking. En ook de samenwerking met andere partijen in de regio biedt mooie kansen. Bijvoorbeeld door het gezamenlijk opzetten van een avond-, nacht- en weekenddienst.’ Bij het vrijkomen van extra landelijke gelden voor de ouderenzorg in de regio’s, pleitte Anke Huizenga voor het landelijk agenderen van de problematiek. En ze wilde de pilots graag koppelen aan wetenschappelijk onderzoek. Dat biedt onafhankelijke inzichten, stelt zij. Daarmee kunnen de regio’s van elkaar leren en daadwerkelijk stappen zetten.
Waardigheid en trots in de regio
Voor Waardigheid en trots in de regio lag het voor de hand om de regio’s hierin te ondersteunen. ‘Het is onze taak om zorgaanbieders en zorgkantoren in de regio’s te helpen bij het implementeren van het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg. En daarbij rekening te houden met wat er in de regio speelt, zoals demografische ontwikkelingen en de arbeidsproblematiek’, vertelt Jan Verschuren, programmaleider Waardigheid en trots in de regio. Tijdens een eerste inventarisatie van ontwikkelingen in de regio, kwam hij in contact met Anke Huizenga. ‘Die zei: ‘de zorg zal anders georganiseerd moeten worden, in het hele land’. Dat is ook mijn rol: er voor zorgen dat thema’s die overstijgend zijn te agenderen en er echt iets mee gebeurt; de regio’s blijven in de lead.’
De problemen gescand
De pilots in het project zijn gekoppeld aan actieonderzoek door de Erasmus School of Health Policy & Management (ESHPM), de onderzoekspartner in het project. De school bracht eerst de problematiek in tien regio’s in kaart, evenals de kansen die deze problemen bieden. In een interactieve publicatie zijn deze scans kort samengevat. Ook biedt de publicatie een overzicht van de regionale pilots waarin volop met innovatieve vormen van zorg wordt geëxperimenteerd.
Iris Wallenburg, universitair hoofddocent aan de ESHPM: ‘Samenwerken over de muren van zorginstellingen biedt ons kansen om de aanwezige capaciteit beter te benutten en de zorg daar te leveren waar die nodig is.’ Twee keer per jaar kunnen deelnemende regio’s elkaar tijdens landelijke netwerkbijeenkomsten ontmoeten en ervaringen uitwisselen. Dan zijn vooral veel gespecialiseerde zorgprofessionals aanwezig. Daarnaast zijn er twee keer per jaar bijeenkomsten voor de regionale projectleiders. Zo wordt zowel op regionaal als landelijk niveau kennis gedeeld.
Duurzame medische zorg vliegwiel voor meer samenwerking in de regio
‘Partijen weten elkaar te vinden’, zegt Iris Wallenburg in november 2021 in een interview. ‘De pilots zijn nergens echt afgerond en dat is ook goed. Een collega projectleider zei tegen mij: “Zo leren we bewegen.” En dat leren bewegen is juist heel belangrijk. Organisaties moeten steeds opnieuw oplossingen zien te vinden voor nieuwe problemen die zich aandienen.’ Lees het interview met Iris.
Samenwerking in de regio
Ook de landelijke klankbordgroep die zicht houdt op de ontwikkelingen, en waarvan betrokken partijen lid zijn, is tijdens de bijeenkomst vertegenwoordigd. Verschillende leden van de klankbordgroep tonen zich enthousiast over de samenwerking in de regio. Zoals Joyce Theunissen, die namens Waardigheid en trots in de regio een coördinerende rol heeft in het project. ‘Ik vind de grote bereidheid om samen aan oplossingen te werken erg positief. De regionale pilots laten zien dat juist door samenwerking meer voor cliënten wordt bereikt. Het gaat vaak om hele complexe problematiek waarbij de verschillen in visies, belangen en richtlijnen overbrugd moeten worden. Wij helpen bestuurders, regionale projectleiders en zorgkantoren daarbij.’
Haar collega Jan Verschuren vult aan: ‘Ik ben positief verrast. Je ziet dat niet alleen de VVT-sector in de samenwerking betrokken wordt, maar ook andere partijen zoals huisartsen en ziekenhuizen.’
Uitdagingen
Eensgezind zijn Jan Verschuren en Joyce Theunissen in het antwoord op de vraag wat de grootste uitdaging is waar partijen voor staan: het groeiend aantal kwetsbare ouderen versus het groeiende tekort aan mensen die gespecialiseerde zorg en behandeling kunnen bieden. Anke Huizenga: ‘Elkaar beconcurreren is hierop niet het antwoord. Samenwerking is echt nodig.’ Jan Verschuren: ‘Je kunt alleen samenwerken als je deels je eigen organisatie loslaat. Niet alle bestuurders kunnen dat al: sommigen zeggen, wij kunnen de vraag zelf goed aan. Maar in de toekomst zal dat niet meer lukken.’ In die zin heeft de coronacrisis, los van ‘alle emotionele leed’, ook een positief effect, heeft hij gezien. ‘Het heeft de samenwerking op veel plaatsen versneld; organisaties bleken eerder in staat om los te laten en samen te werken, bijvoorbeeld bij het uittesten van slimme brillen.’
Publicatie duurzame medische zorg
De interactieve publicatie laat goed zien wat per regio de uitgangspunten zijn en wat er al concreet gebeurt in pilots. Bovendien kan de informatie geactualiseerd worden. Volgens Jan Verschuren is duidelijk dat de samenwerking formeler is gemaakt. ‘En daarmee is de vrijblijvendheid er vanaf.’ Anke Huizenga is blij met de publicatie, omdat die per regio duidelijk laat zien wat er speelt en gebeurt. ‘De publicatie maakt problemen zichtbaar en vraagt daar aandacht voor.’ Ook Joyce Theunissen is positief. ‘Je ziet de diversiteit in de pilots en de rode draden. Ik hoop dat mensen contact met elkaar gaan opnemen en het gesprek voeren met een andere regio over wat werkt en wat juist niet. Die uitwisseling, het delen van kennis en ervaringen, is goed voor de creativiteit. En stimuleert betrokkenen om stappen te zetten.’
Door Karin Burhenne
Meer weten
Geplaatst op: 14 september 2020
Laatst gewijzigd op: 9 februari 2023
SPOT ON: Goed werkgeverschap
