Nicole Zwaga: ‘De specialist ouderengeneeskunde heeft specifieke kennis die wij als huisartsen niet hebben’

‘Mijn eerste reactie als huisarts op de contractafspraken voor inzet van de specialist ouderengeneeskunde in de eerste lijn was positief. Het is sinds kort mogelijk  om een specialist ouderengeneeskunde in te zetten voor een huisbezoek aan een kwetsbare oudere in de thuissituatie, maar dat is ad hoc. Het is goed dat die inzet nu structureel is geregeld zodat je in teamverband met vaste mensen kunt werken. Je kent dan elkaar en elkaars expertise. En voor ons als huisartsen heeft die inzet echt meerwaarde, want de specialist ouderengeneeskunde heeft meer tijd dan wij om te bezien hoe de zelfredzaamheid van een thuiswonende kwetsbare oudere het best kan worden behouden, en heeft specifieke kennis over de vraag welke middelen en/of personen hiervoor kunnen worden ingezet.’

‘Het valt mij op hoe lang het geeft geduurd voordat deze stap werd gezet. Toen van overheidswege het beleid werd ingezet de capaciteit aan verzorgingshuisplaatsen af te bouwen en de indicaties voor verpleeghuiszorg aan te scherpen, kon je al zien aankomen tot wat voor gevolgen dit zou leiden. Het lag voor de hand dat kwetsbare ouderen in de thuissituatie meer hulp nodig zouden hebben om dat thuis wonen op verantwoorde wijze vorm te geven, en dat het de thuiszorg aan menskracht ontbrak om hieraan invulling te geven. Dat zich dan acute situaties zouden gaan voordoen was onvermijdelijk. Die zijn ook niet uitgebleven, ik heb zelf ook beslist vaker dan voorheen mensen naar de afdeling spoedeisende hulp van het ziekenhuis moeten insturen. Dat had met eerdere aandacht en juiste directe zorg  voor de toenemende kwetsbaarheid van deze mensen wellicht voorkomen kunnen worden.  Met name in situaties waarin eerdere inzet van zorg escalatie had kunnen voorkomen.’

‘Of de specialist ouderengeneeskunde deze situatie geheel kan keren, weet ik niet. In ieder geval heeft die wel inzicht in de vormen van ondersteuning die kunnen worden ingezet om de situatie thuis langer op verantwoorde wijze te kunnen laten voortbestaan. Ook zorgt hij voor een vangnet, bijvoorbeeld door voor één dag in de week dagbesteding te regelen, zodat de mantelzorger even op adem kan komen. En hij kan worden ingeschakeld als sprake is van een spoedsituatie, en ze weten dan waar op dat moment een plaats beschikbaar is. Dit voorkomt dat de huisarts op vrijdagmiddag om half vijf stad en land moet afbellen om zo’n plaats te zoeken. Over de taakverdeling tussen de specialist ouderengeneeskunde en de huisarts hoeft wat mij betreft geen discussie te bestaan. Ik zie het meer als samenwerking dan als gescheiden pijlers. Er moeten natuurlijk wel samenwerkingsafspraken gemaakt worden, maar over de invulling daarvan hoeven we niet al te rigide te zijn.’

‘Tegelijkertijd denk ik toch wel dat de lacune die is ontstaan door het verdwijnen van de verzorgingshuizen weer op de een of andere manier zal worden opgevuld. Misschien in de vorm van kleinschalige appartementen waarvoor ze zelf de huur betalen en waarin de zorg op afroep beschikbaar is. Ik hoor regelmatig ouderen aangeven daaraan behoefte te hebben. Nu moet vaak de wal het schip keren.’

Meer weten

• Bekijk de  Wegwijzer zorgvernieuwing, met drie routes voor positionering en bekostiging van de specialist ouderengeneeskunde naast de huisarts.
• Beluister de Podcast: Goede samenwerking huisarts en specialist ouderengeneeskunde bij Goudenhart – WelThuis