home / Praktijk / Duurzame medische zorg vliegwiel voor meer samenwerking in de regio

Duurzame medische zorg vliegwiel voor meer samenwerking in de regio

tags: Medisch generalistische zorg (53)

Het project Duurzame medische zorg heeft geleid tot veel meer regionale samenwerking. ‘Partijen weten elkaar te vinden’, zegt projectleider Iris Wallenburg. Aanleiding voor het project vormde de krapte op de arbeidsmarkt. In pilots werkten organisaties oplossingen uit, over de muren van de eigen instelling heen.

‘In het begin lag de focus van het actie-onderzoek Duurzame medische zorg op het tekort aan specialisten ouderengeneeskunde in meerdere regio’s’, zegt Iris Wallenburg. Zij is als universitair hoofddocent verbonden aan de Erasmus School of Health Policy & Management (ESHPM). ‘Maar in de loop van het traject hebben we ook meer aandacht gekregen voor het groeiend tekort aan huisartsen. En in het zoeken naar oplossingen zijn we nadrukkelijk gaan kijken naar welke rol verzorgenden en verpleegkundigen kunnen spelen. Als zij beter klinisch kunnen redeneren en de triage kunnen doen, geeft dat artsen meer bewegingsruimte.’

Pilots in de regio’s – Vliegwiel voor samenwerking

Het actieonderzoek Duurzame medische zorg ging in november 2018 vanuit ESHPM van start. Vanaf dag één werd samengewerkt met de regio’s, het ministerie van VWS, de zorgkantoren en Waardigheid en trots in de regio. Met als uitgangspunt: hoe kun je door samenwerking in de regio de zorg anders organiseren en meer capaciteit creëren?

De onderzoekers brachten eerst per regio de problemen in kaart. Vervolgens zochten zij samen met regionale partijen naar oplossingen, die werden omgezet in concrete pilots in de ouderenzorg. Onderzoekers volgden deze pilots door mee te lopen in de praktijk en feedback te geven op de bevindingen. Kenmerkend voor de pilots is dat de organisaties over de muren van de eigen instelling samenwerken. Iris Wallenburg: ‘Daarbij zet de ene regio in op een gezamenlijke avond-, nacht- en weekenddienst. En kiezen andere regio’s bijvoorbeeld voor uniforme triage of de inzet van een regioverpleegkundige.’

Download de eindrapportage Duurzame Medische Zorg in de Regio (pdf)

In 2020 verscheen een interactieve publicatie over duurzame medische zorg in een aantal pilot regio’s. De publicatie schetst de problemen in een aantal regio’s en laat zien hoe zij experimenteren met innovatieve vormen van ouderenzorg.

Bekijk de publicatie over duurzame medische zorg

Verschillende regio’s vertellen hoe zij verder zijn gegaan met deze initiatieven. In deze serie nemen we je mee het land door.

Deel 1 – Technologie in de belangstelling dankzij Zeeuwse smart glasses
Deel 2 – Flevoland gestart met uniforme triage
Deel 3 – Achterhoek zet SO efficiënt in met gezamenlijke ANW-diensten
Deel 4 – Toekomstperspectief voor SO in ’t Gooi, Vechtstreek en Almere
Deel 5 – Huisarts en SO zij aan zij voor duurzame medische zorg in Midden Holland
Deel 6 – 24-uurszorg garandeert duurzame behandeling van ouderen in Friesland
Deel 7 – Groningse app schept duidelijkheid bij triage

Blijven bewegen

‘Regio’s waar al sprake was van een goede samenwerking, konden eerder starten met een pilot. Andere regio’s moesten die samenwerking eerst organiseren. Daarnaast hebben meerdere pilots last gehad van de coronacrisis en moesten wij als onderzoekers meer op afstand werken. Overigens zijn de pilots nergens echt afgerond en dat is ook goed. Een projectleider zei tegen mij: “Zo leren we bewegen.” En dat leren bewegen is juist heel belangrijk. Organisaties moeten steeds opnieuw oplossingen zien te vinden voor nieuwe problemen die zich aandienen.’ Volgens Iris Wallenburg zijn er nog steeds duidelijke verschillen tussen de regio’s. Zo is er op sommige plaatsen al een intensieve samenwerking met andere zorgsectoren, zoals ziekenhuizen, de GGZ en de gehandicaptenzorg. ‘Naarmate de krapte op de arbeidsmarkt toeneemt, weten partijen elkaar vaak beter te vinden.’

Barrières voor samenwerking

Iris Wallenburg is er trots op dat de partijen in regio’s daadwerkelijk meer zijn gaan samenwerken. ‘Zeker als je bedenkt dat daar nog altijd diverse barrières voor bestaan. Zo is er geen dwingend instrument om in de regio op samenwerking te sturen, de mate van vrijblijvendheid is groot. Daarnaast wordt de kwaliteit van zorg nog altijd op instellingsniveau beoordeeld, niet op het niveau van samenwerking. Ook dat vormt een barrière, evenals bijvoorbeeld de landelijke richtlijnen voor aanrijtijden. In de Achterhoek experimenteren we daar nu mee. Deze regio heeft meer regelruimte gekregen. Verder is het belangrijk om te zoeken naar andere mogelijkheden voor het schouwen na een overlijden. Dat mag nu alleen de arts doen en dat belemmert de mogelijkheid om een verpleegkundig specialist in te zetten. Daarom is het zo belangrijk dat partijen als VWS en de inspectie meekijken.’

‘Naarmate de krapte op de arbeidsmarkt toeneemt, weten partijen elkaar vaak beter te vinden.’

Samenwerking in de regio versterken

Dat gebeurde onder andere in de landelijke bijeenkomsten die Waardigheid en Trots in de regio organiseerde. Hierin vertelden regio’s hun verhaal en deelden geleerde lessen. Met andere regio’s, maar dus ook met partijen als VWS, de inspectie en Verenso. ‘Mede daarom is de samenwerking met Waardigheid en Trots in de regio heel waardevol gebleken. Bovendien coachen zij de regio’s. En wat ook heel waardevol is, is dat Vilans de opgedane kennis steeds weer verder brengt. Zodat andere regio’s daarvan kunnen leren.’

Medisch generalistische zorg

Recent hebben de onderzoekers samen met een groep artsen een advies uitgebracht over hoe verder, nu het actieonderzoek binnenkort afloopt. ‘In dat advies staat onder andere dat iedereen recht heeft op medisch generalistische zorg. Wij hebben in de regio’s gezien dat partijen om die reden samenwerken en daar energie in steken. Maar niet alle regio’s in ons land zijn al zo ver. Het is dus heel belangrijk om de samenwerking te blijven stimuleren. En daar wil ik graag een rol in blijven vervullen,’ besluit Iris Wallenburg.

Door Karin Burhenne

Netwerkbijeenkomst Verder bouwen aan Duurzame Medische Zorg in de regio

Tijdens de netwerkbijeenkomst Verder bouwen aan duurzame medische zorg in de regio op 16 november 2021 gaf Iris een presentatie over de tussenresultaten van het actieonderzoek. Bekijk de opnames van de presentatie.

Eindrapportage actieonderzoek

In december 2021 hebben de onderzoekers van de Erasmus Universiteit het actieonderzoek afgerond. Download de eindrapportage Duurzame Medische Zorg in de Regio (pdf)

Verder bouwen aan duurzame medische zorg in de regio

Op de bijeenkomst vond ook een panelgesprek plaats over de toekomst van Duurzame Medische Zorg in de regio en presenteerden verschillende projecten uit de regio’s hun aanpak en resultaten. Lees hoe de regio’s samen knelpunten oplossen in het verslag: Verder bouwen aan duurzame medische zorg in de regio.